525.Az

Zelenskinin daxili və xarici siyasəti necə olacaq?


 

“UKRAYNIN YENİ PREZİDENTİ ÖLKƏSİNİN CƏNUBİ QAFQAZDAKI MARAQLARININ AZƏRBAYCANLA STRATEJİ ƏMƏKDAŞLIQDAN KEÇDİYİNİ QƏBUL ETMƏLİDİR”

<b style="color:red">Zelenskinin daxili və xarici siyasəti necə olacaq?</b>

“Vladimir Zelenskinin Ukrayna prezidenti seçiləcəyi gözlənilən idi. Bütün rəy sorğuları seçkinin birinci və ikinci turundan əvvəl Zelenskinin xeyrinə idi”.
 
Bu sözləri “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, politoloq Elxan Şahinoğlu deyib.

Petro Poroşenkonun prezident seçkilərdində məğlubolma səbəblərindən danışan politoloq qeyd edib ki, Poroşenko prezident seçiləndə Ukraynanı dağılmış vəziyyətdə qəbul etmişdi: “Krım artıq ilhaq olunmuş, Donbasın yarısından çoxu işğal olunmuşdu. Bundan başqa ordu və təhlükəsizlik sistemi dağılmışdı. Çünki keçmiş prezident Viktor Yanukoviçin dövründə Ukrayna ordusunun və təhlükəsizlik isteminin idarəetməsi Rusiya kəşfiyyatının nəzarətində idi. Yanukoviç ölkəni tərk edən kimi həm ordu, həm də təhlükəsizlik sistemi dağıldı. Odur ki, Poroşenkonun prezident vəzifəsində ilk işi ordunu və təhlükəsizlik sistemini qurmaq oldu. Poroşenko buna ağır əziyyətlə nail oldu. Buna baxmayaraq, Petro Poroşenko iqtisadiyyatdakı və sosial sahədəki ağır problemləri həll edə bilmədi, milli pul vahidi dəyərdən düşdü. Ukraynanın borcları artdı, dağılmış sənayeni bərpa etmək mümkün olmadı. Petro Poroşenkonun dövründə Ukraynanı tərk edənlərin də sayı artdı. Bundan başqa yeni qurulan Ukrayna ordusu Donbasda ağır məğlubiyyətlərlə üzləşdi, ordu Debaltsevo məntəqəsində ağır itkilər verdi”. E.Şahinoğlu onu da bildirib ki, Poroşenko insanların çox arzuladığı oliqarxik sistemə son qoya bilmədi: “Bəlkə də bu onun imkanı xaricində idi. Çünki birincisi özü də oliqarxdır və əlindəki maliyyə imkanlarından imtina edə bilməzdi. İkincisi Ukraynada oliqarxik sistem müstəqillik illərindən qurulub və bunu neytrallaşdırmaq ən güclü prezidentin belə imkanı xaricindədir. Oliqarxlar öz adamları vasitəsilə ölkədə mümkün olan hər şeyə nəzarət edirlər. Bütün bunlar Poroşenkonun reytinqinə mənfi təsir etdi”.

Daha sonra V.Zelenskinin qələbəsini dəyərləndirən mərkəz sədri xatırladıb ki, Zelenski aktyor və yumoristik proqramın aparıcısı kimi məşhurluq qazanıb: “Zelenskinin yeganə üstünlüyü onda idi ki, nə qədər əcaib səslənsə də, siyasətçi deyil. Ukraynalıların böyük əksəriyyəti mövcud idarəetmədən və siyasətçilərdən beziblər, çünki verilən vədlər yerinə yetirilməyib. Ona görə də vətəndaşlar yeni simaya üstünlük verməyə qərar verdilər. Birinci turdan sonra Poroşenko rəqibindən geri qalırdı, ancaq kiçik ehtimal var idi ki, prezident debatda fərqi aradan qaldıracaq. Alınmadı. Əksinə aktyor debatda Poroşenkonu zəif nöqtələrdən vurdu”.

Politoloq hesab edir ki, V.Zelenski oliqarxik sistemi dəyişə bilməyəcək: “Bu onun əlində deyil. Əksinə Zelenskiyə kənardan dəstək verən oliqarx İqor Kolomoyski sürgündən qayıdıb yenidən “iş başına” keçəcək. O biri oliqarxlar da fəallaşacaqlar”.

V.Zelenskinin dağılmış iqtisadiyyatı düzəltmək üçün milyardlarla dollar investisiyalara ehtiyacı olduğunu deyən E.Şahinoğlu bildirib ki, Qərb dövlətləri və beynəlxalq maliyyə instituları həmin milyardları yeni prezidentə verəcəyi inandırıcı deyil: “Poroşenko qərbpərəst siyasətinə rəğmən, istədiyi investitiyaları ala bilmədi. Zelenski isə Qərb üçün qara qutudur. Digər tərəfdən Zelenskinin iqtisadi proqramı haqqında məlumat yoxdur”.

Mərkəz sədrinin sözlərinə görə, V.Zelenskinin Krım və Donbass siyasəti də bəlli deyil: “Əlbəttə, Zelenski Krımın ilhaqını və Donbassın işğalını qəbul etmir. Ancaq Zelenski Poroşenkonun Rusiya ilə bağlı sərt siyasətini davam etdirməyə də bilər. Məsələn, Rusiya prezidenti Vladimir Putin Vladimir Zelenski ilə görüşmək istəyə bilər. Əgər Zelenski Putinin təklifinə müsbət yanaşsa, iki hadisə baş verəcək: Ukrayna millətçiləri küçələrə axışacaq və ölkədə növbəti qarşıdurma yaranacaq. Bundan başqa Zelenskinin Rusiya ilə dialoqa başlaması Ukraynanın xarici siyasətində ciddi korrektəyə səbəb olacaq ki, Kremlə də elə bu lazımdır. Rusiyaya qarşı bütün sanksiyalar Ukrayna torpaqlarının parçalanmasına görə həyata keçirilir. Əgər Ukraynanın yeni prezidenti bunu həzm etməyə hazırlaşacaqsa, Qərbin Rusiyaya qarşı sanksiyalarının aktuallığı azalacaq. Bu, bir sıra Avropa dövlətinin də arzusudur. O da aydındır ki, Vladimir Zelenski torpaqları güc yolu ilə geri qaytarmağa hazır deyil. Zelenski müharibə istəmir. Prezidentin bu zəifliyi orduda və təhlükəsizlik orqanlarında ona qarşı gizli etirazı artıracaq”.

Politoloqun sözlərinə görə, V.Zelenski Avropa İttifaqına üzvlüyü qarşısına hədəf qoysa da, NATO ilə bağlı fərqli siyasət yürüdə bilər: “Poroşenkonun NATO-ya üzvlük hədəfi birmənalı idi. Zelenski NATO-ya üzvlük hədəfindən yayına bilər ki, bu da Kremlin xeyrinə olacaq”.

E.Şahinoğlunun fikrincə, V.Zelenskinin ən zəif tərəflərindən biri də onun parlamentdə fraksiyasının olmamasıdır: “Ali Radanın böyük səlahiyyətləri var. Ukranyada oktyabr ayında parlament seçkisi keçiriləcək. Zelenski oktaybra qədər hazırki yüksək reytinqini qoruya bilsə, rəhbəri olduğu “Xalqın xidmətçisi” hərəkatının parlamentdə yüksək təmsilçiyini təmin edəcək. Ancaq ona qədər Ukraynada proseslər tərs də gedə bilər. Ukrayna xalqının hər dəfə seçdiyi prezidentlərdən gözləntiləri böyük olduğu kimi onlardan üz döndərmələri də uzun çəkmir. Buna dair yaxın tarixdə Ukraynanın örnəkləri az deyil. Zelenskinin siyasətçi olmayan üstünlüyü onun əleyhinə çevrilə bilər. Onun siyasətdə təcrübəsinin olmaması və komandasındakı fiqurların yanlış qərarları ona baha başa gələ bilər. Onu da unutmayaq ki, Ukraynadakı parlament seçkisinə Rusiya da ciddi hazırlaşır, Ukraynadakı tərəfdarlarının və siyasi qruplarının təmsilçilik hüququnu artırmağı qarşısına məqsəd qoyub”.

V.Zelenskinin prezidentliyi dövründə Ukrayna-Azərbaycan əlaqələrinin gələcəyinə toxunan politoloq bildirib ki, Ukrayna GUAM-ın üzvü kimi ölkəmizin strateji tərəfdaşıdır: “Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkətinin Ukraynada investisiyaları var. İki ölkə arasında yük daşımaçılığı artır. Ukraynanın keçmiş prezidentlərinin Azərbaycana müsbət münasibətləri olub və Azərbaycanın dəyərini anlayırdılar. Petro Poroşenko Azərbaycana rəsmi səfər etmişdi. Prezident İlham Əliyev onunla yaxın münasibətlər qurmuşdu. Yeni prezidentin də bu əlaqələri davam etdirməsi vacibdir. Bunu Zelenskiyə onun müşavirləri və təyin edəcəyi yeni xarici işlər naziri də anladacaq. Onlar Zelenskinin Azərbaycana ilk rəsmi səfərini də hazırlayacaqlar. Əsas odur ki, Zelenskinin aktyor dostları arasında ermənilərin çoxluq təşkil etməsinə baxmayaraq, yeni prezident ölkəsinin Cənubi Qafqazdakı maraqlarının Azərbaycanla strateji əməkdaşlıqdan keçdiyini qəbul etsin”.

Qeyd edək ki, aprelin 21-də Ukrayna prezidenti seçkilərinin ikinci turu baş tutub. Seçkilərdə ölkənin hazırki prezidenti P.Poroşenko və ilk turun lideri V. Zelenski iştirak ediblər.

Ukrayna Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) prezident seçkilərinin ikinci turu ilə bağlı protokolların 80,78 faizini hesablayıb.

Nəticələrə görə, V. Zelenski böyük fərqlə P.Poroşenkonu üstələyir.

Prezident seçkilərində 11 milyon seçici səsvərməyə gəlməyib. Bu da seçkilərin birinci turundan bir milyon seçici çoxdur. İkinci turda, ümumilikdə, seçicilərin 62,07 faizə yaxını səsvermədə iştirak edib.

MSK mayın 1-nə kimi Ukraynanın altıncı prezidentini rəsmən elan edəcək. 

C.ABASOV

 





22.04.2019    çap et  çap et