Giorgi Qaxaria sentyabrın 8-də parlamentdə səsvermə zamanı Gürcüstanın yeni baş naziri seçildi. 150 deputatdan 98 nəfər onun lehinə səs verdi, müxalifət səsvermədə iştirak etmədi. Giorgi Qaxarianın baş nazir seçilməsi üçün 76 səs kifayət idi.
Gürcüstandakı baş nazir dəyişikliyinə münasibət bildirən "Atlas" Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, politoloq Elxan Şahinoğlu qeyd edib ki, G.Qaxaria baş nazir seçildikdən sonra ilk çıxışında xarici siyasətindəki əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirib: "Yeni baş nazir Tbilisi ilə Moskva arasında birbaşa danışıqlar aparmağın hələ erkən olduğunu söyləyib. O, hazırkı formatın dəyişdirilməsinə ehtiyac duymadığını vurğulayıb. Hazırkı format bəllidir, iki ölkənin xarici işlər nazirlərinin müavinləri mütəmadı olaraq İsveçrə paytaxtına görüşərək müxtəlif mövzularda fikir mübadiləsi aparırlar".
E.Şahinoğlu hesab edir ki, yeni baş nazir Rusiya ilə təmasların erkən olduğunu söyləməsinə baxmayaraq, keçmiş prezident Mixail Saakaşvilinin tərəfdarları Giorgi Qaxarianı Rusiyanın "xidmətçisi" adlandırırlar: "Baş nazir hələ fəaliyyətə başlamadan onu Rusiyanın "xidmətçisi" adlandırmaq qəribə görünə bilər. Görünür, ona qarşı ittihamlar Giorgi Qaxarianın daxili işlər naziri işlədiyi dövrlə bağlıdır. Rusiyalı deputatlardan birinin Gürcüstan parlamentində çıxışı və onun spikerin masasında oturdulması Tbilisidə böyük iğtişaşlara səbəb olmuşdu. Giorgi Qaxaria da daxili işlər naziri olaraq həmin rusiyalı deputatın xətasız bəlasız ölkəni tərk etməsini təmin etmiş, küçələrə çıxan müxalifətçilərə qarşı sərt tədbirlər tətbiq etmişdi. Görünür, müxalifət buna görə yeni baş nazirə "Rusiya adamı" damğasını vurub".
Mərkəz sədri bildirib ki, G.Qaxaria elə ilk çıxışındaca maraqlı təkliflə çıxış edib: "O deyib ki, Gürcüstan hökuməti Cənubi Osetiyanın və Abxaziyanın əhalisi ilə birbaşa təmaslara başlamalıdır. Giorgi Qaxaria konkret istiqamət göstərmədən başqa dialoq formatlarından istifadə etməyi də lazım bilib. Doğrusu, bu təklifin reallaşdırılması mexanizmi mürəkkəb görünür. Separatçı ərazilərdə yaşayan insanlarla birbaşa necə dialoq qurmaq olar? Məsələn, elə Giorgi Qaxaria parlamentdə baş nazir seçiklərkən separatçı Abxaziyada "prezident" seçkisi keçirildi və Gürcüstan Xarici İşlər Nazirliyi həmin "seçkilərin" nəticələrini tanımadığını, bunun Gürcüstanın ərazi bütövlüyünə qarşı qəsb kimi qiymətləndirdi. Heç bir separatçı bölgənin lideri nəzarət etdiyi ərazinin hansısa vətəndaş qrupuna mərkəzi hökumətlə təmaslarına imkan verməz. Giorgi Qaxaria çıxışında açıq etiraf edib ki, Gürcüstanın 20 faiz ərazisini Rusiya işğal edib. Bu isə o deməkdir ki, Rusiyanın özü də Gürcüstanın yeni hökumətinə Cənubi Osetiyanın və Abxaziyanın qeyri-müəyyən qrupları ilə təmaslarına imkan verməyəcək. Digər tərəfdən separatçı bölgədə yaşayan qruplardan kim və ya kimlər Tbilisi ilə birbaşa təmaslara razı olar ki?"
"Giorgi Qaxaria çıxışı zamanı yenə həlli mürəkkəb görünən fikir söyləyib: "Müharibə etmədən ərazi bütövlüyümüzün təmin edilməsinə çalışacağıq". Əlbəttə, anlaşılan istəkdir, heç bir dövlət və xalq müharibə və itki istəməz. Eyni sözləri Ukraynanın yeni prezidenti Vladimir Zelenski də bir neçə dəfə səsləndirib. Ancaq dünya tarixində müharibə aparmadan itirilmiş torpaqların geri qaytarılması və bununla ərazi bütövlüyünün təmini nümunəsi yoxdur", - deyə politoloq qeyd edib.
E.Şahinoğlunun sözlərinə görə, Rusiya Gürcüstanla nə zamansa normal münasibətlər qursa, çətin ki, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın Gürcüstana qaytarılmasına razı olsun: "Bunun üçün gərək Gürcüstan Rusiyanın bütün şərtlərini qəbul etsin və ikinci Ermənistana çevrilsin. Buna isə Gürcüstanın heç bir siyasi qüvvəsi razı olmaz. Ona görə də "müharibəsiz torpaqların geri qaytarılması" ideyası reallaşdırılması mümkün olmayan xoş niyyətdir. Ancaq o da aydındır ki, 2008-ci ildə Rusiya ilə müharibədən sonra Gürcüstanın heç bir hökuməti torpaqların geri qaytarılması məqsədilə hücum əməliyyatına başlamağa risq etməyəcək".
Mərkəz sədri əlavə edib ki, G.Qaxaria çıxışında Gürcüstanın Avropa İttifaqı və NATO-ya inteqrasiya kursuna sadiq qalacağını bildirib: "Bu mənada Gürcüstanda bir-birini dəyişən hakimiyyət və hökumətlər bu kursdan imtina etmirlər. Bu kursun davamının özü də Gürcüstanın Rusiya ilə münasibətlərinin tam normallaşacağına zəmanət vermir. Rusiya öz qonşuluğunda NATO tərəfdaşlarına müsbət münasibət bəsləmir. Tam əksinə, son illərdə ABŞ-ın Gürcüstanda hərbi bazalar yaratması ideyası ətrafında müzakirələr gedir".
E.Şahinoğlu onu da bildirib ki, G.Qaxaria çıxışında bölgə ölkələri ilə münasibətlərə toxunub: "Gürcüstanın qonşu Türkiyə, Azərbaycan və Ermənistanla effektiv və pozitiv münasibətlər qurması çox vacibdir" deyən Giorgi Qaxaria sadaladığı ölkələrlə əlverişli siyasi və iqtisadi münasibətlərin qurulması üçün olduqca dəqiq və fəal iş aparılması vacibliyini bildirib. Aydındır ki, Giorgi Qaxaria Ermənistanın xətrinə dəyməsin deyə bu ölkənin adını Azərbaycan və Türkiyə ilə eyni sırada hallandırıb. Ancaq Giorgi Qaxaria anlamamış deyil ki, Azərbaycan və Türkiyənin Gürcüstan üçün əhəmiyyəti daha böyükdür. Təsadüfi deyil ki, Giorgi Qaxaria çıxışında Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu layihəsinin Gürcüstan üçün mühüm əhəmiyyətə malik olduğunu xüsusi vurğulayıb. "Bu və digər layihələr bizim üçün çox önəmlidir" deyən yeni baş nazir ölkəsinin əsas layihələrinin Türkiyə və Azərbaycanla həyata keçirilməsinə işarə edib. Sadəcə, Giorgi Qaxaria Azərbaycanın Gürcüstan üçün əhəmiyyətini bu şəkildə anlayırsa, başçılıq etdiyi hökumət strateji tərəfdaşı ilə münasibətlərə xələl gətirə biləcək addımlardan çəkinməli, sərhəddin yerdə qalan hissəsinə yönəlik danışıqlarda soyuqqanlığını qorumalıdır. Azərbaycanın Gürcüstanın yeni hökumətindən ən böyük gözləntisi məhz budur".
C.ABASOV
çap et