525.Az

Tanıyaq və tanıdaq: Hümmət Şahbazi


 

Tanıyaq və tanıdaq: <b style="color:red">Hümmət Şahbazi </b>

Əziz oxucular, "525-ci qəzet"də "Günümüzün Güney Azərbaycan ədəbiyyatı - Poeziya" adlı guşə açılıb.

Guşədə İran İslam İnqilabından (1979) sonra ədəbiyyata gəlmiş, Güney Azərbaycanda 1960-cı ildə və daha sonra doğulub boya-başa çatmış və sənətdə öz sözünü demiş Güney şairlərinin arasında heç bir fərq qoymadan, incə və həssas ruhlarına toxunmadan, yaratdıqları möhtəşəm poeziya örnəklərini incələmədən onların ana dilində fərqli janr və üslublarda qələmə aldığı şeir və poemalara, yaxud da həmin əsərlərdən müəyyən hissələrə yer verəcəyik.
 
Bu əsərlər günümüzün Güney ədəbiyyatında baş verən yeniliklərin, ədəbi prosesin incəliklərini bir az da yaxından izləmək, həyata, insanlığa, yazarların ictimai-siyasi və milli məsələlərə baxışlarını öyrənmək baxımından diqqətəlayiqdir... 

Türkiyənin ünlü filosof-yazarı Cəmil Meriç "Qərb kültürün vətənidir, Şərq irfanın. Nə Qərbi tanıyırıq, nə Şərqi, ən az tanıdığımız isə özümüz..." deyirdi. Güney Azərbaycanda son çağın dinamik inkişaf edən ədəbiyyata, özəlliklə poeziyaya nəzər saldıqda burada yaşayan xalqın özünəməxsus kültürü, ədəbiyyatı, kitab mədəniyyəti, sözyaratma qüdrətinin nə qədər yüksək olduğu yansıyır. Möhtəşəm mədəniyyət yaradan bir xalq, susmayan dili, özünü, kimliyini, tarixini öyrənmək istəyən şairləri olan xalq isə dünya tarixindən heç vaxt silinmir, əbədiyaşarlıq qazanır...

Beləliklə, özümüzü, Güneyimizi daha yaxından tanımaq, həm də daha çox sevmək üçün, dəyərli yazarların yaratdıqları bənzərsiz poetik dünyanın qapıları üzünüzə açılır, əziz oxucular!

Esmira Fuad
Filologiya elmləri doktoru

Hümmət ŞAHBAZİ

1971-ci ildə Muğan mahalının Nəriman kəndində dünyaya göz açıb. İlk təhsilini doğulduğu kənddə alıb. 1983-cü ildən ailəsi ilə birlikdə Muğanın Parsabad şəhərinə köçüb. Ali təhsilini 1991-ci ildə bitirdiyi Təbriz Universitetinin fars dili və ədəbiyyatı fakültəsində alıb.

Bədii yaradıcılığa 16 yaşında başlayıb. İlk şeiri ("Vətən") "İslami birlik" həftəliyində dərc olunub. O, həm də araşdırmaçı və tərcüməçi kimi tanınıb. Bir sıra tanınmış türk müəlliflərinin əsərlərini fars dilinə çevirib. Çoxlu sayda kitabları və məqalələri dərc olunub.

"Təpəgöz"ləşən fəryad

İçimin dərinliyində
boğur qarışqaların nəfəsi məni,
darıxıram
xinovlanmış sükutuma,
amma sənin səsin
kirpiklərinin altında gizlənmiş.
Dünən
şeirimdə bir kəlmə yatmışdır
eyni ilə kirpiklərinin altında
mürgüləyən fəryad kimi,
sonra, o fəryad
"təpəgöz"ləşdi,
harınlaşdı,
bütün röyaları uddu
və sevgimiz
uyumayan qayalarda qaldı:
- Havax görüşə bilərik sevdiciyim?
 
Hə! Ara vermədən deyim kı:
Bu gün Dədə Qorqud gəlmişdi bizə,
"Basat"ı da özü ilə gətirmişdi;
Sən, gördüm gözəlləşmişdin,
kirpiklərin açıldıqda,
gözlərin daha da axıcı idi...
Kirpiklərinin qatında
sonsuz səsləri
gizlətmək olardı

Yasalarda yaşanmamış həyat

Nazim Hikmətin nisgilli yaşayışı üçün
 
Və mən
qarış-qarış damarımda
həp səsini duydum.
"Bursa" dustağının cızığından
Həyatın əllərini öpmək:
yasalar həbs eləməklə yaşamaqda,
                        doğrudan da...
Ah kı həyat,
nə sayaq kı, ötmür.
Barmaqlıqlara əsnəyən ömür
üz-üzə baxıb gülənlər;
aclıq günləri keçirənlər
və ömründən uzun dustağını yaşayanlar.
Ölülər:
Həyatda dustaqda 
            Uc-bucaqsız duzlaqda
və sən küləklərin dilində;
duyuram dirçəlişin kimliyini onda mən.
sən gələndə
yel də kükrəmir.
Və zaman 
Sil-süpür edir keçmişini,
irəli gedir dabanqırma.

uyxular payız kimi solur,
duyu ram dirçəlişin kimliyini onda mən.
kükrədiyin külək harmonya verir
daşların gövdəsinə
və qaranlıq yaraşıqsız dirək,
ozansız şeir
şeirsiz ozan.
dayandırın yağışı
sükutu yumasın.
                       
Buradan bağırtı ötür.
quşlar da oxuyur:
"bağır,
   bağır,
            bağırıyorum,
koşun, kurşun əritməyə çağırıyorum..."
Bu sözlər:
Gülər üzlər, bir külək tək kükrər:
"Dağlarla, dalğalarla, dağ gibi dalğalarla,
dalğa gibi dağ-lar-la"
Və mən, qarış-qarış damarımda
ömürdən uzun bir dustaq
və yasalarda
yaşanmamış bir həyat duydum.
 
Barmaqlar

Barmaqların
odda cılalanmış qılıncdır sanki.
Parçalayır parça-parça
            güvəndiyim ərliyimi.
Didir didim-didim,
      tərpəndiyim yerin də üzünü.
Ötdüyüm yolları da qazır
                                   bu barmaqlar.
 
Könlüm azır,
yırtıcı bir qurd olur.
İti bir barmağa dönür
                        sənə bənzər.
Barmaq olub
xıncır bütün ərlikləri
                        xıncım-xıncım,    
odda cılalanmış qılınc kimi...
Əllərin ürəyimdə tərpənir

Yuxusuzluqdan,
Yorğunluqdan,
Pozğunluqdanmı əsnəyirsən?
Düşünmürəm.
Çoxdur sənin könüldaşın
Əllərini qoyma ürəyinin başına;
Əllərin Ürəyimdə tərpənir,
Gözlərin Yuxumda qışqırır,
Ürəyini sıxma,
Ki yerləşim
Ürəyinin vüqarında
Axıram mən...
Həyatın axımıyla
Axa-axa,
İçin-için...
Kö nlüm əyilir bənövşə tək,
Ürəyim sıxılır
Sıxıldıqca kiçilirəm,
O qədər kiçilirəm,
Qarışqalar da ötür başımın üstündən
O qədər kiçilirəm,
Vüqarımın da başı əyilir
Gecələr tükənmir,
Alnım isə
Bayquşun yuvasıdır.
Əllərinsə
Ürəyimdə tərpənir
Gözlərin yuxumda qışqırır.

Haraya gedir bu həyat?
 
Haraya gedir görəsən,
Bu durumda
Bu həyat?
Qorumaqla da olmur,
Sevdanı yaşamaq.
Uzanır yalaqlıq,
İlğımlı nərdivanla
Dimdikləyir quşlar
Dayğaların izini...
Günəş: bir sıldırım qaya
Arxasında sıra duran göyərtilər
Ölümlü-dirimli yuxularda
Bəlkə də.
Hər addımda sanki
İllərin qoxumuş izi var.
Bu izlərdə:
Qoxumuş əllər,
Çürümüş dillər
Bu dillərdə:
Boğulmuş həyat
Bu durumda bu həyatın:
"Sağ olsun" sədası gəlsin
Bu bir sevinc,
Bu bir nisgil.
Haraya gedir görəsən,
Bu durumda bu həyat?
Nə dənizdə bir sevinc,
Nə damlada bir arzu
Səssiz-səmirsiz hıçqırtıdır
Bu həyat
Bəbəklərində iz qoyan
bu baxışların tozunda
haraya gedir görəsən,
bu həyat
bu durumda...
Və yaşamaq...

 





08.11.2019    çap et  çap et