Tanıyaq və tanıdaq: Əli Cavadpur

Əziz oxucular, "525-ci qəzet"də "Günümüzün Güney Azərbaycan ədəbiyyatı - Poeziya" adlı guşə açılıb.

Guşədə İran İslam İnqilabından (1979) sonra ədəbiyyata gəlmiş, Güney Azərbaycanda 1960-cı ildə və daha sonra doğulub boya-başa çatmış və sənətdə öz sözünü demiş Güney şairlərinin arasında heç bir fərq qoymadan, incə və həssas ruhlarına toxunmadan, yaratdıqları möhtəşəm poeziya örnəklərini incələmədən onların ana dilində fərqli janr və üslublarda qələmə aldığı şeir və poemalara, yaxud da həmin əsərlərdən müəyyən hissələrə yer verəcəyik.

Bu əsərlər günümüzün Güney ədəbiyyatında baş verən yeniliklərin, ədəbi prosesin incəliklərini bir az da yaxından izləmək, həyata, insanlığa, yazarların ictimai-siyasi və milli məsələlərə baxışlarını öyrənmək baxımından diqqətəlayiqdir... 

Türkiyənin ünlü filosof-yazarı Cəmil Meriç "Qərb kültürün vətənidir, Şərq irfanın. Nə Qərbi tanıyırıq, nə Şərqi, ən az tanıdığımız isə özümüz..." deyirdi.

Güney Azərbaycanda son çağın dinamik inkişaf edən ədəbiyyata, özəlliklə poeziyaya nəzər saldıqda burada yaşayan xalqın özünəməxsus kültürü, ədəbiyyatı, kitab mədəniyyəti, sözyaratma qüdrətinin nə qədər yüksək olduğu yansıyır.

Möhtəşəm mədəniyyət yaradan bir xalq, susmayan dili, özünü, kimliyini, tarixini öyrənmək istəyən şairləri olan xalq isə dünya tarixindən heç vaxt silinmir, əbədiyaşarlıq qazanır...

Beləliklə, özümüzü, Güneyimizi daha yaxından tanımaq, həm də daha çox sevmək üçün, dəyərli yazarların yaratdıqları bənzərsiz poetik dünyanın qapıları üzünüzə açılır, əziz oxucular!

Esmira Fuad,
Filologiya elmləri doktoru

Əli CAVADPUR

1973-cü ildə Araz sahilində yerləşən Xudafərin bölgəsinin İskanlı kəndində anadan olub. Təbriz Universitetinin fars dili və ədəbiyyatı fakültəsini bitirib.

"Nazim Hikmət şeirində və təfəkküründə axtarışlar" adlı diplom işini müdafiə etməklə elmi dərəcə alıb.

Bir müddət Xudafərin bölgəsində çalışıb, hazırda isə Təbrizdə orta məktəbdə ədəbiyat müəllimidir.

Təbriz, Tehran, Zəncan və Urmu şəhərlərində yayınlanan  gündəliklərdə, dərgilərdə, muxtəlif internet sitələrində, eləcə də ayrı-ayrı ədəbiyat portallarında yazıları və şeirləri ardıcıl dərc olunur.

Beş kitabı işıq üzü görüb.

Getmə

Küsdüm ki, biləsən uman yerimsən
Dağamsa, zirvəmsən, duman yerimsən,
Sən mənim sonuncu güman yerimsən,
Aldanıb hər cığır izinə getmə!

Sındırma dağlar tək sərt vüqarını,
Qoru qeyrətini, qoru arını,
Oxşayıb hər kökdə könül tarını,
Uyuban hər kəsin sözünə getmə!

Böylə acıq keçən həyatımızdır,
Böylə sızıldayan bayatımızdır,
Böylə pis qoxuyan boyatımızdır.
Çox da hər nəyin gizinə getmə!

Nə özünü doğra, nə özünü kəs.
Susmalı məqamda sus, çıxarma səs,
Öz soyuq evində otur, titrə, əs.
Özgə ocağının gözünə getmə.

Nə qədər yaradıb nə qədər yazsan,
O qədər baharsan, o qədər yazsan,
Kim desə, yazsan da, bil ki, qalmazsan,
İnan əyrisinə, düzünə getmə!..

Kaş

Kaş salmayaydın qatarından o durnanı...
Sanki cırdın bir məktubu,
yol çəkməkdən saralacaq bir göz daha.
Qatarından geri qaldı ucar bi r quş,
Mavi göydən, bax,
Silindi bir iz daha.
Kaş salmayaydın qatarından
O durnanı...
Kaş salmayaydın...

Sən və ay

Ürəyini bir ilıq rüzgar titrətsə,
gecə Ayı sevdiyinin  birinə
və onun gözünə oxşada bilərsən!
İçərində bir heyrət oyansa,
göydə Ayı
Tanrının barmaq izinə oxşada bilərsən!
Kainata qol çəkib,
barmaq basıb deyərsən,
gündüz Günəş ilə, gecə Ay ilə!
İllərin aclığın çəksən,
onu ətəyi unlu bir qadın kimi görərsən -
Çörək tozuna oxşada bilərsən!
Dillərin həsrətin çəksən,
onu türküsü dustaq bir sınıq ozan
qopuzuna
oxşada bilərsən!
Bunlar hamısı oxşatmadır
və Ay elə Aydır.
İşığında bir az Günəş dadı var,
çevrəsində Günəş kölgəsi, gecə fəryadı!..
Bu oxşatmalar
başını qatar, dostum
ürəyi ilıq rüzgarlı,
içərisi heyrətli,
qarnı ac,
dili dustaq
yuxu tutar, aparar səni bir oğru kimi!
Yatarsan ömrünün bir gecəsində,
beləcə yuxular zindanında!
Səhər ayılarsan quşların səsinə,
Canında bir od,
göydə səhərə qalmış Ayı görərsən,
Solmuş Ayı görərsən
və ona şeir söyləyərsən.
Sənin üzünü ağ eyləyən gecəymiş demə,
Ay göyün sonsuz maviliyində
Səhərə qalmış solğun Ay!

Bəxtəvər zəli

Çətən-çubuq,
Aran-dağ,
Qışlaq-yaylaq,
Köç-düş,
Qoyun-qurd,
Binə-yurd,
Keçə-kümə...
Babamı atama,
Atamı mənə,
Məni isə heç kimə...
Bağlayan düyün!
Bu qafiyə lüğətlər yaşayış sözlüyümdür.
Mən şair deyiləm,
Yaşayışım qafiyəlidir!
Bunlar haçansa
Babamın gözüyumulu içdiyi suda
Boğazına gedən zəlidir!
İyirmi birinci əsrdə
Mənim boğazımdan da üzməyir əlini!
Bu yaşayış deyil, Allah, 
Dönmüşük qan tuluğuna,
Yaşadırıq o bəxtəvər zəlini!

Gözəl yalan

Yalanlarla başlayırıq günümüzü!
İlk yalanı,
Analardan eşidirik
səhər tezdən.
Gün çıxmamış:
"Ay bala dur,
günortadır!"
Heyranam, ay ana
Dediyin gözəl yalana!..

Qatar qayıtmaz

Nə özün gələrsən, nə də xəbərin,
Yox, səni aparan Qatar qayıtmaz.
Yollar yadırğayar, unudar
Yollar kürək üstə yatar, Qatar qayıtmaz!

Gedər, dayanmaz ki ilin qatarı,
Gedər bəy qatarı, gəlin qatarı,
Kim deyir qaytaraq, gəlin, qatarı,
Gedər gözdən itər, Qatar qayıtmaz!

Getdin indən belə hər gələndə yaz,
Solğun görünəcək çiçəklər bir az,
Sünbüllər saçını külək daramaz,
İllər başa çatar, qatar qayıtmaz!

Gedəndə doluydu bu boş qatarlar,
Dünya qatar-qatar boşalar, dolar,
Kimdən küsmək olar, incimək olar,
Əlin hara yetər, qatar qayıtmaz?!

Yağış yaddaşlardan izlərin udur,
Hər gün ömrümüzdən bir günü udur,
Yalandan gözləyir Əli Cavadpur,
Yox, səni aparan qatar qayıtmaz!