525.Az

Qürbətdə karantin - Orxan Aras Almaniyadan yazır


 

Qürbətdə karantin - <b style="color:red">Orxan Aras Almaniyadan yazır </b>

29. 03. 2020 Bazar 

Səhər 8.30-da oyandım. Pəncərədən baxdım. Hava yenidən pisləşdi. Dünən günəşli idi, bu gün buludlu oldu. Bəzi yüksək yerlərə qar yağacağı ehtimalı var. Havaların bir həftədən sonra yaxşılaşacağı görünür. Bu gecə saatları bir saat irəli aldılar. Həmişəki kimi gecə yarısına qədər “koronavirus“ xəbərlərini izlədim. Gecə viruslar oğrular kimi dalımca gəlirdilər.

Geyindim. Əlimi, üzümü yudum. Güzgüdə yorğun gözlərimə və üzümə baxdım. Saç, saqqalım uzanmışdı. Bərbərxanalar da bağlıdır. Nə etməliyəm?

Uşaq ikən saçlarım qıvrım - qıvrım olardı. Atam təraş alətiylə arxamca gələrdi. Alətdənmi, yoxsa saçlarımın kəsilməsindənmi qorxardım, bilmirəm.

Yenidən bayıra baxdım. Bir yaşlı adam ağzında maska bazarlıq üçün dükana gedirdi. Zəifliyi, dik çiyinləri və qısalığı atama bənzəyirdi. Bu cür gedişlərin nə gədər ardınca qaçmışdım! Belə bahar  günlərində atamla birlikdə bağçamıza gedərdik. Əlbəttə əlində bir kürək olardı. Bəzən kürəyi çiyninə qoyardı. Sürətlə gedərdi. Mən də onun dalınca qaçardım. Hətta onun burnuma gələn iyi məni daha da ruhlandırırdı. Bağ uzaqdan görünən kimi əlini alnına aparardı. „Ay maşallah“ deyə qışqırardı. Bu səs tonundan hiss edirdim ki, bağımız bir müddəttən sonra meyvələrlə dolacaq. Sonra mənə yeni açan çiçəkləri göstərərdi. Ağ ərik, albalı, çəhrayı şaftalı və gavalı...

"İlk çiçək açan ağac albalı ağacıdır", deyərdi. Sonra məni əzizlədiyi kimi onları da əzizləyərdi: "Bu ağ yaramazlar bir neçə gün sonra qırmızı olacaqlar“, deyərdi.

Bir pərvanə kimi bağın ətrafında fırlanardı. Ağaclara baxar, budaqları dbudayar, torpağı qazar, güllərə gülərdi.

Bağda xırda krokus çiçəkləri olardı. Onları mənə göstərərdi: "Bax, onlar hətta daşın dibindən də çıxacaqlar,” deyərək sonra əlavə edərdi:

"Onların ağ, bənövşəyi, qəhvəyi, üç dört növü var!“

 Atamın tərifiylə krokus çiçəkləri gözlərimdə çiçəklərin padşahı səviyyəsinə qalxardı. Sonra dəfnə çiçəkləri, qönçədən çıxan lalə çiçəkləri ...

Yenidən pərdəni açdım. Günəş bir az özünü göstərməyə başladı. Küçə qapqara asfaltdır. Hər iki tərəfdən qala kimi evlər tikiblər. Bəlkə on min dəfə keçdiyim bu yol indi nədənsə  mənə bir qala divarı kimi görünürdü. Baharın havası heç bir yerdə yoxdur. Zəriflik və sükut...

Küçənin başındakı çinar ağacına baxdım. Küskün və durğun halı məni kədərləndirdi. Qarşıdakı  məktəbin həyətində bir neçə ağ çiçək diqqətimi çəkdi. Hansı çiçəklərdi? Bir yaşlı qadın yavaş-yavaş çiçəklərə tərəf getdi. Balaca ağ köpəyi yanındaydı. Yaxınlaşanda gördüm ki, iki ev aralıdakı qonşu Ursula xanım idi. Küçədə qızımla onun balaca itini sevəndə, o, uşağını sevdiyimiz kimi sevinirdi. İndi neçə həftədir ilk dəfə görürdüm. Burada karantina məcburiyyəti  yoxdur. Ancaq xüsusilə yaşlılar çox intizamlıdırlar. Küçəyə çox az adam məcbur qalanda çıxır. Bəlkə də Ursula xanım da məcbur qaldı, çıxdı.

Pəncərədən kənarlandım. Çölə baxmaq da kədərlidir. Bu mənım ilk kədərli baharımdır, deyəcəm amma yox. Yazda atam vəfat etmişdi. Bəli, ağrı yaz, yay dinləmirdi.

Kompüterimdə oturdum. Kədərliydim. Hətta bir cümlə də yaza bilmirdim. Ancaq oturdum. Masamın üstü qarmaqarışıqdır. Kitablar, kağızlar, dərmanlar, yarısı dolu çay stəkanı, qələmlər və  mobil telefon. Bəli, bu günlərdə evdə yaşayanların heç olmasa telefonları və televizorları var. Bu yaxınlarda Məhmed Əmin Rəsulzadənin məktublarını oxumuşdum. 1921-ci ildə Finlyandiyadan Avropaya gedərkən iki həftə gəmidə karantində qalıblar. Dar bir yerdə iki həftə nə etdilər görəsən? Necə vaxt keçirdilər? İndi  gen evlərimiz bizə dar gəlir.

Ancaq mobil telefonlarla bir az nəfəs alırıq. Evdə qalanlar bir-birlərinə daim xəbərlər, məzəli videolar göndərirlər. Koronavirusun mahnısını yazanlar belə var. Dostlarımızla, qohumlarımızla hər gün bir - birimizə nəcə laqeyd qaldığımızı danışırıq. Əlbəttə hər kəs darıxır.

Bu gün haqqında bir şeylər yazmaq istəyirəm, amma barmaqlarım açarlara getmir. Albert Kamünün „Vəba günləri“ni oxumuşdum. Qorxuncdur. Əslində bu günlər yenə çox kitab oxumağa başladım.  Kitab əlimdə yataq otağından qonaq otağına qədər gəzir, oxuyur, səhifəni çevirir, bir insanı görmək ümidi ilə yenə pəncərədən bayıra baxıram.

Usəma ibn Munkizın "İbrətler Kitabı"nı yenidən oxudum. Bu Munkiz çox maraqlı bir adamdır. Səlahəddin Əyyubinin dövründə yaşadı. Suriyalıdır. 1095-ci ildə Həma yaxınlığındakı Şeyzerdə anadan olub. Cəsarətli, ağıllı və çox yaxşı bir müşahidəçi idi. İslam dünyasını, xaçlıları və hətta ov səhnələrini çox rəngli bir şəkildə təsvir edir kitabında. Franklar və qadınlar arasındakı münasibətləri oxuyanda çox güldüm. Yazdığına görə, bir frankın arvadı başqası ilə danışanda arxasında durub onu gözləyərdi.

Cahizın "Xəsislər kitabı“ (868-ci ildə vəfat etmiş) həm əyləncəli, həm də marifləndiricidir. Bəzi xəsislik nümunələri məni çox güldürdü. Kitabda qara qardaşlarımız üçün bir sıra təriflər var:

"Dəvənin qarası, qoyunun qarası, atın qarası həmişə axtarılır və nadir sayılırdı. Əslində ətrafa nəzər salın, təbiəti araşdırın; qara bir daşı, qara dağı görsəniz, daşın və o dağın insanlardan çox sərt və hörmətli olduğunu görəcəksiniz“.

Bəs bu qara asfalt niyə məni narahat edir?

Cahızı oxuyarkən karantin qurbanı və başqa yerə qaçmaq iqtidarında olmayan abim Yücel Feyzioğlu da eyni kitabı oxuyurmuş. Bir saat çəkən  telefon söhbətimizdə Cahız haqqında ətraflıca danışdıq, güldük.

Evdə oxuduğum başqa bir kitab isə M. Türkönenin „Cəmaləddin Əfqanilettin“ kitabıydı. Türkiyədə nə qədər yerlərə batırsalar da, bu Əfqani müdhiş bir adam idi. Yüz il əvvəl İslam dünyası üçün Avropa Birliyi layihəsini təklif edir. Məntiqli, müasir, irəlini görən və fəaliyyət göstərən insandı. Ancaq bunun nə əhəmiyyəti var! İslam dünyasında yeni bir şey söylədiniz, etiraz etdiniz, siz artıq masonsunuz, alçaqsınız!

Kitabı yenidən qatladım və yenidən pəncərədən bayıra baxdım. Buludlar dağılır. Günəş çıxacaq. Küncdəki çinar ağacı yenə durgun, yenə sakitdir. Qarşıdakı üç-beş ağ çiçək günəş işığı artdıqca daha çox parıldayırlar. Küçə boşdur. Qarşıdakı ana yoldan hər gün minlərlə adam, maşın keçərdi. İndi səs yoxdur. Almanlar özlərinə komendant saatı tətbiq edirlər. Atama oxşayan adam yenə dönmədi. Bəlkə geri döndü, görmədim. Bahar, atam, kəndimiz, bağımız, çiçək açan krokos çiçəkləri... Bəlkə də bunların hamısı mənim üçün bir cür cəzadır. Mən o krokos çiçəklərini, dəfnə çiçəklərini, albalı, ərik, şaftalı ağaçlarını arxamda qoyub getdim. Onları yetim qoydum ... Onları mənə atam əmanət etmişdi. Eynən küçələr, evlər, kənd insanları kimi... O mirasdan imtina etdim, qaçdım, tək qaldım... İndi...

İndi bir alman susqunluğunda, kədərlənən çinar ağacının yanında, uzun bir qara asfaltın „bağında“ karantindəyəm!

Saat 12.

Heç nə yaza bilmədim.  Yazmağa kefim yoxdur. Kitab da oxuya bilmirəm. O iy burnumdadır hələ... Atamın, kəndin, çiçəklərin iyi...

 





08.04.2020    çap et  çap et