Elçin İSGƏNDƏRZADƏ
Araz axır – su ağlayır, çağlayır,
Araz axır... yolumuzu bağlayır...
Hər şairin ömründən
bir Araz çayı axır,
Hər şairin ürəyində min illərin
hayı, harayı axır.
Axır, axır, durulur,
axır min illər boyu.
Dağlar ayağa qalxıb
əsrlər arxasından
baxır min illər boyu.
Bura odlar yurdudu-
hər dağı bir ordudu.
Bu qədim məmləkətdə
hər şairin çiynində
bir durna qanadı var.
Hər şairin öz ilhamı,
öz şöhrəti, öz adı var.
Və bir də hər şairin
adında Araz yaşayır.
Bu torpaqda şairlər qızılgültək
tez açılır, tez solur,
Şairlər az yaşayır.
Ordu-ordu qayalar arasında
Şairlər məşəl kimi
alışır, yanır, sönür.
Şair ölümündən sonra
ya bir yalçın qaya olur,
ya da bir daşa dönür.
Şair ölür, şeirləri diri qalır,
şeirləri vətəndaşa dönür.
Şair ölür, şeirləri diri qalır,
hər şeirdə şairin bir gizli sirri qalır...
“Bir qayaya söykənmişəm,
deyirəm kaş,
Bax beləcə daşa dönəm
yavaş-yavaş”...
Dağlara bax, dağlara; –
dağlar dumandı.
Araza bax, Araza, –
Arazın suyu qandı...
Ağlama Ana Vətən,
sən hönkürüb ağlasan
daş üstündə su yanacaq.
Sən ağlasan Məmməd Araz
yuxusundan oyanacaq...
lll
... Bahar çiçəkləyirdi
bizim İsa bulağında-
Məmməd Araz qonaq idi Şuşada...
Aradan illər, sənələr ötüb
hələ də şairin gur səsi qalıb
qayaların, dağların qulağında.
Şairin köksündə ilham bulağı
qaynayırdı,
daşırdı.
Məmməd Araz o gecə
dağlarla pıçıldaşırdı...
Qayalara, dağlara sığmırdı
Vətənin ərköyün şair oğlu,
Dostluqda mərdi-mərdanə,
döyüşlərdə Babək oğlu, Cavanşir oğlu.
Dağlar həmən dağlardı –
bir az rəngini dəyişib,
dağ çayı şaqraq səsini,
ahəngini dəyişib.
Fəqət şair dəyişməyib,
Elə həmən Məmməddi –
dağlara sığınan şair
elə dağlar kimi sərtdi,
elə dağlar kimi mərddi ...
Dağların zirvəsində
bəyaz duman sürünür,
qarlı dağın zirvələri
gah itir, gah görünür,
yamaclar Xançobanın
ney səsinə bürünür...
lll
Bu gün düşmən əlindədi,
bu gün əsirdi
mənim doğulduğum şəhər.
Daşına-torpağına
qurban olduğum şəhər.
Şair, sən Şuşanı necə görmüşdün,
Şair, sən Şuşanı gecə görmüşdün.
Bu şəhərin şəninə
söz çələngi hörmüşdün.
Şuşa güman yerim idi,
Şuşa uman yerim idi.
Şuşa mənim taleyim.
Şuşa taxta beşiyim.
Şuşa ömür ağacım,
Şuşa evim-eşiyim.
Şuşa mənim sirrim idi,
Laylam, nəğməm, şeirim idi...
Gecələr yuxuma girir
doğulduğum qədim şəhər –
qurd kimi içimi gəmirir kədər.
Hanı sənin gördüyün,
görüb könül verdiyin
o çilçıraq şəhər,
o qəndil şəhər.
Söylə şair, neçənci ildi,
neçənci ildi, hansı fəsildi.
Hanı sənin gördüyün
o çilçıraq şəhər, o qəndil şəhər.
Hər evi bir insan yuvası,
hər evi bir qızıl qərənfil şəhər.
O gecə sən kəşf elədin Şuşa bürcünü –
xatırlayırsanmı Ustad,
xatırlayırsanmı o günü.
“Bu gecə gecənin son qatındayam,
Bu gecə bir qəndil qanadındayam”...
Sən qəhrəman yurdumun
sinəsi dağlı bir saz şairi.
Məmməd Araz! Məmməd Araz! –
Araz şairi...
Bu gecə yuxuma girmişdi Şuşa –
Şuşanın dağları dumandı, çəndi.
Şair qədəm qoyub basdığı torpaq
Mən uğrunda baş qoyduğum Vətəndi...
lll
Qarlı dağlarımız al-yaşıl geyib,
Ana yurda yaz gəlibdi, bahardı.
Araz axıb gedir xəyalım kimi,
Məmməd Araz Araz üstə çinardı.
Mən Şuşasız solan Xarı Bülbüləm,
Mənim Şuşam cənnət kimi diyardı.
Hardan baxsan açıq aydın görünür,-
Məmməd Araz Araz üstə çinardı.
Qorxum yoxdu ayrılıqdan, ölümdən,
Ürək elə bil ki, çatlamış nardı.
Ayağı torpaqda, başı buludda-
Məmməd Araz Araz üstə çinardı.
“Bu da belə bir ömürdü, yaşadım”, –
Bu nə tale, bu nə həsrət, nə intizardı?
Günlər yarpaq kimi düşür ömürdən,-
Məmməd Araz Araz üstə çinardı.
O, bir zaman şair idim demişdi,
O bir zaman necə də bəxtiyardı.
Yüz illərdi Naxçıvan torpağında-
Məmməd Araz Araz üstə çinardı.
lll
Qələm dostum!
bilirsənmi, bəzən,
biganələr iqlimində doğulur şair.
Ana Vətən üçün candan keçsə də-
biganələr iqlimində boğulur şair.
Günahsız şairləri
biganələr iqlimində doğulan
bu məmləkət bizimdir, dostum!
Qayasında, daşında yazılan tarix
sənin, mənim izimdir, dostum!
Bu Vətəni təmənnasız sevmişik biz,
bir əlçim buludu, bir ovuc torpağı,
üç rəngli bayrağı
bəsimizdir, dostum.
Biz Vətənə minnət qoyub,
Vətəndən pay ummadıq.
Biz bu Vətən uğrunda
kipriyimizlə od götürdük –
içimiz qan ağladı,
gözümüzü yummadıq.
Biganələr iqlimindən
axıb gedir Xan Araz,
Xan Araz, Xəndan Araz,
Axır əsrlərin qaranlığından.
Hardasa boz üfüqlərdə gecikir
lalə kimi qızıl dan.
Biganələr iqliminin o tayında
qaldı Təbriz, Ərdəbil.
Məni Ərk qalasında
yaralı bir əsgər bil.
Biganəlik dumanında
qalıb Şuşa dağları.
Biganəlik yuxusundan
oyadın uşaqları,
oyadın əziz analar.
Arzuları, niyyətləri
saf və təmiz analar...
Qələm dostum!
çinar olmaq istəyirəm.
Nizaminin Gəncəsində,
Şəhriyarın Təbrizində!
Xarı Bülbül olmaq istəyirəm,
hər bahar
Cıdır düzündə.
Durnalar səmadan lələk salanda
ümidlər geri dönər, arzular gerçəkləyər.
Məmləkətin dağlarında
axar sular çiçəkləyər.
Qələm dostum!
məni bu dünyaya bağlayan
min bir ümid teli var.
Biganələr iqlimini
Novruz tonqallarında
yandırıram hər bahar...
lll
Mənim yurdum, vətənim
boz qayalar yurdudu.
Araz sahili boyu
qayalar bir ordudu.
Hər qayanın üstündə
bir qartal yuvası var.
Bu gün mənim könlümdə
Məmməd Araz havası var.
Məmməd Araz havasına
oynayır sərt qayalar.
Yüz illərin sınağından
Çıxıb bu mərd qayalar.
Qayalar, çopur qayalar,
qayalar, boz qayalar.
Qol götürüb yallı gedir.
yenə bu yaz qayalar.
Bax, o qaya bir aslandı,
bu qaya bir toğludu.
Bir qaya Füzulidi,
bir qaya Koroğludu.
Buludlara baş vurur.
Məmməd Araz qayası.
Nurdan yoğrulub sanki
bu qayanın mayası.
İgid qayalarımız
burda burcu-burcudu.
Lacivərd göylərə bax –
Məmməd Araz bürcüdü.
Bir səhər çin olacaq
bizim bahar yuxumuz.
Məmməd Araz bürcünə
uçar bəyaz ruhumuz...
lll
Uzun qış gecəsi... sərsəri rüzgar
Mənim də ömrümdən bir Araz axır.
Göyüzündə Məmməd Araz bürcü var –
Şair ruhu ordan boylanır, baxır.
İllər ötüb keçir ömürdən, illər,
Ürəkdə umudlar tumurcuqlayır.
Könül bu dünyadan səadət dilər,
Üfüqdə buludlar tumurcuqlayır.
Şair nəsihəti təsəllim olub,
Mən dağlara söykənmişəm əzəldən,
Hər səhər gözlərim şəfəqlə dolub,
Mən yuva qurmuşam şeirdən,
qəzəldən.
Uzun qış gecəsi... Araz boyunca
Vüqarlı qayalar, qartal qayalar.
Qayalar baş-başa, qayalar uca,
Sanki heykəlləşib bu sal qayalar.
Uzun qış gecəsi bayırda rüzgar
Masaüstü lampam oyaqdır yenə,
Uzun qış gecəsi laləli bahar
Mənim ürəyimdə qonaqdır yenə.
Bu gecə yuxuma girmişdi Şuşa,
Şuşanın dağları dumandı, çəndi,
Şairin ayağı dəyən hər guşə
Mən uğrunda baş qoyduğum Vətəndi!!!
Yanvar, 2014
çap et