I
Metro krateri
yenə də axın –axın
insan lavası püskürür.
Tutqundur şəhərin havası,
yanan avtobus ciyərləri
işlənmiş qaz borusundan
buğum- buğum
tüstü öskürür.
Səkilərdə maşınlar,
piyadalar çarəsiz
devikə- devikə
gedir küçədə
axın arası.
Əllərində təqaüd kartı,
bankomatlar önündə düzülən
insan sırası
gözləməkdən üzülüb,
pul keçib ya keçməyib...
Bu da şəhər həyatının
bir qəribə təşbehi:
badımcan taksilərin
yarımcan vərləri
xatırladır təsbehi.
“Nizami ”nin önündə
bir sürü polis
yolu yeraltı
keçiddən keçməyənləri
yaxalayır,
cərimə qaimələri yazır;
cavan qız- gəlinləri
daha həvəslə saxlayır.
Bu ara
hava da
qızır bala- bala.
Opera önündə
daş pilləkəndə
on yaşlı oğlan uşağı
tütək piləyir,
eyni bir notu, qammanı
dönə- dönə
təkrar eləyir.
Bir az aralıda
qaraçı ana
oturub kölgədə
özünü yelpikləyir.
Yoldan ötən birisi,
hissini his basmış
insan hirslənir.
Bir deyən də yoxdur
hirslənmə bala.
Əsəb dəm qazıdır
boğacaq səni.
Zamana söylənib,
vaxtı pisləmə,
qarsacaq içində
od- ocaq səni.
Bəyəm bir də anan
Təzədən doğacaq səni?!
Odur, bax
partlamış su kəmərinə,
axar su səsinə
soyut hirsini...
Uşaqlar bitirib
axır dərsini
məktəb qapısından
hay- küylə
eşiyə tökülüşür.
Səkinin üstündə
mer- meyvə satan
talış arvaddan
atışıb aldıqları
mandarinləri bölüşür.
Analar ikibir- üçbir
qiybətdədir hələ,
atalar maşınlı...
baba piyada
gombul nəvəsinə
çanta daşıyır.
Qoca qarılar var
elə səkidə,
ya da ki, küçədə
maşın arası
əl açıb il boyu
belə yaşayır.
Bağlarda rahatlıq,
parklar genişlik,
cavan qız- oğlanlar
kef- damaqdadır,
Şirincə öpüşür, qucaqlaşırlar.
Heç buna
bir məhəl qoyan hardadır!
Səni yanmayasan
a qoca Bakı,
gör şəhər necə bir
mədəni inkişafdadır...
“ Topaz ” dan hövlnak
çıxan birisi
özü öz başına
bir qapaz salır,
təpilib yandakı açıq dükana
son qəpik –quruşa
bir “ çubuş” alır...
Taxta taqqıltısı,
çəkic səsləri
Sayıqlığa çağırır
ötüb keçəni.
Üzü ağardılan
şəhərin tozu
zərif bir rübəndlə
sarır hər kəsi.
Axır, bax,
axşama doğru
axır vaxt.
Zirzəmi barların
kaha qapısı
gör necə gözəllər
udur ilahi!
Ora, gör nə qədər
cavan axışır,
önünə maşınlar,
taksi yığışır.
Qeyrətli oğullar
bu taksilərdə
axşamdan sübhəcən
saunalara
təmizkar gözəllər,
qızlar daşıyır.
Şəhər inkişafdadır,
şəhər yaşayır...
“Sovetski postum oldu,
milsəner dostum oldu”.
Qırmızı lentlərlə,
güllə- çiçəklə
bəzənmiş maşınlar
sürüsü axır.
Semiçka çırtlayan,
saqqız çeynəyən
səkidə mırt vuran
qızlar – oğlanlar
hay- küylü eskortun
ardınca baxır.
Yenə də axacaq
qan lap bu gecə...
İlahi, görəsən neçənci dəfə
səkidə bordyur
dəyişən usta,
Qarayev köşkündə
daş döşəməni
astaca- astaca
qaşıyan fəhlə
qranit daşlara
qazılmış notdan
ucalan sədaya
qulaq kəsilir.
O donmuş musiqi
indi bir ayrı
sehrlə səslənir,
avazla dinir...
Axşamın həniri
bağa- bağçaya
ehmalca sinir.
Bulvarda axışan
velosiped təkərlərində
fırlanıb alışan
günəş də sönür.
İdman geyimli,
sonradan- sonraya
kişi- qadınlı
idmançı izdiham
budur, yorğun- arğın
evinə dönür.
(Səhər
daha gurşaddır bulvar,
buranın
günəşi qarşılayan
bir başqa
kontingeti var !)
İndi, işıqları alışan
Bayraq meydanı,
üç Ləçək Alov qülləsi
Bakının hüsnünə
bir ayrı cür yaraşır!
Bakı inkişafdadır,
Şəhər yaşayır.
Çayxanalarda nərdtaxta,
domino taqqıltısı,
vaxt öldürən
insanların laqqırtısı
gecədən xeyli
keçənə çəkir...
Gözəlçə daşıyan
taksilərin də
fəal əmək növbəsi
indi başlayır.
Gecələr sübhədək
oyaq küçələr
avtoşlarındır.
Təkərlər yırtıcı canavarlar tək
diş qıcardıb qıjıldaşır,
əyləclər ulaşırlar.
Bərk gedən karlıların
azqın balaları
mərc qoşub
atışıb yarışırlar...
Axır ki, danüzü şəhər
balaca toxdayır.
Şəhəri tül kimi
sarıb- bürüyən
qaramtıl boz duman
pozuq yuxudur.
Məftili kəsilmiş,
relsi sökülmüş
tramvay xəttləri
asfalt altından
qəfil qabarır,
Bir sarı tramvayı
səssiz- səmirsiz
Sübh toranına
sarı aparır.
Qəfil xəbər tuturam,
bilmirəm nədən
yuxusuz gözlərim yaşarır.
Şükür,
şəhər davam edir,
şəhər yaşayır!...
II
Binaları gündən- günə
Göy üzünə ucalan,
şan- şöhrət yer tərkindən
qüvvət alan, güc alan,
nemətinə, sərvətinə
tamah salıb, diş qıcayan,
yağılara zaman- zaman
qan uddurub öc alan
bir şəhərin adını
ünvanımda daşıyıram,
Mən, Bakıda yaşayıram.
O, sabaha yelkən açır,
günəş kimi bütün şərqə
şölə saçır, işıq saçır.
Ürəkləri fəth eləyən
söz- söhbəti, səs- sədası
dörd bir yana yayılıbdır.
Əjdahadır, əsrlərin
yuxusundan ayılıbdır.
Ünvanımda bu şəhərin
mən adını daşıyıram!
Mən Bakıda yaşayıram.
İndi Bakım dünyanın
məşhur idman mərkəzi,
şan-şöhrəti yayılıb
Tutub kürreyi- ərzi!
Bakım həm də dünyanın
nəhəng güc qovşağıdır.
Ondan uzanan damarlar
Avropaya nur daşıyan
qüvvət, təpər qurşağıdır.
Bahadırlar beşiyi
qəhrəmanlar yetişdirir.
Bir, dünya çempionu da
bizim məhlə uşağıdır!..
Bax, belə bir şəhərin
ünvanını daşıyıram,
mən Bakıda yaşayıram.
İndi adı dünyanın
gözəl şəhərləriylə
bir sırada çəkilir.
On minlərlə kol, ağac
bağ- bağçada əkilir.
Gecələri qızıl şəhər!
Gur işıqda yanır şəhər!
Hüsnünə tamaşaya
Paris, London, Romadan...
Axın- axın turistlər,
neçə səyyahlar gəlir.
Əbədidir Bakım mənim!
Yaşa, yaşa pakım mənim!
Ünvanımda mən adını
Şan- şərəflə daşıyıram.
Sən əbədi yaşadıqca,
Demək mən də yaşayıram!..
Mart, 2014.
DEMOQRAFİYA PROBLEMLƏRİ
Adam var heç bunun fərqinə varmır:
Gərək hər kəs öz soy kökünü ansın.
Kəndli olmaq bəyəm utancmı, armı,
Mümkünmü şəhərli əslini dansın?!
Dilimiz altına şəkər qoyaq ki,
Sınıq ürəkləri bal bitişdirir.
Burda nə xəta var, belə sayaq ki,
Şəhərçün insanı kənd yetişdirir.
Çiynindən kərənti, oraq, dəryazı
Tövlədə bir yana buraxıb gəlir.
Bəyəm doymaq bilir şəhər dəryası?!
Kəndlərdən şəhərə bir axın gəlir.
Nə qədər kəhrizdən belində səhəng
Su dartıb- daşıyar kənd adamları?
Şəhər füsnkardır, şəhər rəngarəng,
Eyləyir özünə bənd adamları.
Ayağı döyənək, əli qabardı,
Hər ağır iş-gücdə bişib gəlir o.
Qəlbini göynədən gizli qübardı,
O qəlbi dağlardan düşüb gəlir o.
Gəlir göy yamacdan, yaşıl vadidən,
Gəlir insanların bar- bəhərlisi.
Şəhərə gəldiyi vaxtdan- vədədən
Kənd üçün darıxır kənd şəhərlisi.
Bir az ot qoxuyur, bir az da təzək,
Üst- başı sementdir, əli əhəngdir.
Odur vuran bu gün şəhərə bəzək,
O yeni nəfəsdir, təzə ahəngdir.
İnsandır ölkənin başlıca varı,
İş bilən boş yerə əl- qol yelləmir.
Yorulmaq bilməyən kənd adamları
Təkcə yer şumlamır, torpaq belləmir...
...Bilmirəm, heç fikrim sizə çatdımı,
Bir sözdü deyirəm, anlayan gülmür.
Zərif şəhərlilər insan artımı
İşi öhdəsindən sonadək gəlmir.
Gözünə döndüyüm kəndli qoçaqlar
Turp kimi insanlar nəsli yetirir.
Gur yanır ulusda, yurdda ocaqlar,
Xalqım da artımla ili bitirir.
Şəhərlə kəndi bir möhkəm, sarsılmaz
Körpü birləşdirir, bənd bitişdirir.
Bu faktı hesaba almasaq olmaz,
Şəhərçün insanı kənd yetişdirir.
Şəhərlə yarışır hər kəndim, bölgəm,
Şöhrətim yerlə bir, göylərlə təndir!
Uçur, uçuşdadır bu qartal ölkəm,
Bir qanad şəhərdir, bir qanad kənddir!
ÇİNGİZ ƏLİOĞLU
Yanvar, 2014.
çap et