525.Az
Auditoriyanın maraq, düşüncə və zövqünü oxşamaq
AZƏRBAYCAN TELEVİZİYASI VƏ RADİOSUNUN YARADICI KOLLEKTİVİ İŞÇİLƏRİ ÖZ ÜMDƏ VƏZİFƏSİNİ BUNDA GÖRÜR
Yəqin ki, bir çox sahələrlə müqayisədə televiziya və radioda çalışmaq daha maraqlı və cəzbedicidir. Amma bu, əlbəttə, insanın sağlamlığına və təhsilinə cavabdeh olan həkim və müəllim peşələrindən az məsuliyyət tələb etmir. Çünki hər evin “ailə üzvü”nə çevrilmiş ekran-efir cihazından səslənən hər hansı fikir insanların nəinki əxlaq və davranışına, eləcə də psixoloji durumuna, səhhətinə təsir edir.
Xalqımız dövlət müstəqilliyinə nail olduqdan sonra milli teleradiomuzun əməkdaşları tarixi ədaləti bərpa etdilər: 1992-ci ildən bəri noyabrın 6-sı – Azərbaycan radiosunun ilk dəfə efirə çıxdığı gün – ölkəmizdə teleradio işçilərinin peşə bayramı kimi geniş qeyd olunmağa başlandı. Müstəqillik dövründə TV və radiolarla bağlı yürüdülən siyasət və görülən işlər ölkədə böyük və çoxşaxəli teleradio məkanının formalaşdırılması ilə nəticələndi.
Amma 86 yaşlı radio və 56 yaşlı televiziya dedikdə, ilk növbədə, ölkə teleməkanının birincisi olmaq missiyasını daşıyan Azərbaycan Televiziya və Radiosu (indiki Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri QSC) yada düşür.
Azərbaycan Radio və Televiziyasının yaranmasında və inkişafında elə nəhəng simalar iştirak ediblər ki, bu, ölkəmizdəki digər elektron KİV-lərinə qismət olmayıb. Onların arasında Məmməd Səid Ordubadi, Üzeyir Hacıbəyov, Müslüm Maqomayev, Zülfüqar Hacıbəyov, Cəfər Cabbarlı, Hüseynqulu Sarabski, Abbas Mirzə Şərifzadə, Mərziyə Davudova, Kazım Ziya, Mirzağa Əliyev, Mustafa Mərdanov, Ənvər Əlibəyli, Teymur Əliyev, Nəbi Xəzri, Elşad Quliyev, Aqşin Babayev, Tofiq Quliyev, Fikrət Əmirov, Anar, Seyfəddin Dağlı, Firudin Ağayev, Gəray Fəzli, Emin Mahmudov, Fikrət Qoca, Vaqif Səmədoğlu, Eldar Quliyev, Rəfael Hüseynov, Kamal Abdulla, Fərhad Bədəlbəyli və başqalarının adlarını çəkmək olar. Məhz müqtədir sənətkarlarımızın təşəbbüsü və əməyi misilsiz elektron məbədlərinin – “Radioteatr”ın, sonradan isə “Teleteatr”ın meydana gəlməsinə səbəb olmuşdu. AzTV-nin inkişafında və bütövlükdə Azərbaycan televiziyaçı sənəti qarşısında Arif Babayev, Kamil Rüstəmbəyov, Kərim Kərimov, Rauf Kazımovski, Bünyad Məmmədov, Ramiz Mirzəyev, Tariyel Vəliyev, İsrafil Səfərov, Nazim Abbasov kimi istedadlı rejissorlar müstəsna xidmət göstəriblər.
“Silinməz izlər”dən biri də dahi bəstəkarlarımız Üzeyir Hacıbəyovla Müslüm Maqomayevin Şərqdə ilk notlu xalq çalğı alətləri orkestri yaratmaları ilə əlaqədardır. Bu təşəbbüs sonradan radionun nəzdində bir sıra nadir və qiymətli musiqi kollektivinin – simfonik, estrada-simfonik orkestrləri, xalq çalğı alətləri ansamblları, xor kapellası, uşaq xorunun ortaya çıxması ilə nəticələndi. Hazırda ölkə teleməkanında yalnız AzTV və Azərbaycan Radiosu bu cür “xəzinə”yə malikdir. Bu musiqi kollektivlərinin müxtəlif veriliş və proqramlarda iştirakı efiri daha da cazibəli edir.
AzTV-nin musiqi siyasətinə böyük diqqət verməsi efirdən yalnız peşəkar musiqinin səslənməsini təmin edir. Təqdirəlayiqdir ki, vaxtilə Cabbar Qaryağdıoğlu, Seyid Şuşinski, Keçəçi oğlu Məhəmməd, Ələsgər Qurbanov, Bülbül, Hüseynağa Hacıbababəyov, Qurban Pirimov, Cahan Talışinskaya, Zülfi Adıgözəlov, Xan Şuşinski, Yavər Kələntərli, Zeynəb Xanlarova, Rəşid Behbudov, Müslüm Maqomayev, Əlibaba Məmmədov, Rübabə Muradova, Şövkət Ələkbərova, Flora Kərimova, Akif İslamzadə, Əhməd Bakıxanov, Bəhram Mansurov, Əhəd Əliyev, Teyyub Dəmirov, Vaqif Mustafazadə kimi sənətkarlarımızın misilsiz ifalarını izləyicilərə çatdıran Azərbaycan Radiosu və Televiziyası bu gün də efirini bayağı “musiqi”lərdən və “musiqiçi”lərdən qoruyur.
Azərbaycan Radiosunda və Televiziyasında İsmayıl Əlibəyov, Raya İmanzadə, Soltan Nəcəfov, Aydın Qaradağlı, Züleyxa Hacıyeva, Fatma Cabbarlı, Sabutay Quliyev, Ramiz Mustafayev, Tamara Gözəlova, Nailə Mehdibəyova, Sara Manafova, Nizami Məmmədov və başqalarının yaratdıqları diktorluq məktəbini AzTV-də Rafiq Hüseynov, Roza Tağıyeva, Ofelya Sənani, Şərqiyyə Hüseynova, Həqiqət Əsgərzadə, Nərgiz Cəlilova kimi tanınmış diktorlar inkişaf etdiriblər. İndi bu məktəbin davamçıları sırasına Rafiq Həşimov, Dilarə Səlimova, Rəşad Mehdili, Ruslan Həsənov, Səbinə Məmmədova, Vüsalə Hüseynova, Ramiz İdrisoğlu və başqaları daxildirlər.
Bu məbəddə Valid Sənani, Fəridə Aslanbəyova, Həbibə Məmmədxanlı, Ələkbər Abbasov, Şəfəq Əlixanova, Nadejda İsmayılova, Telli Pənahqızı, Rafiq Savalan, Akif Cabbarlı, Samir Əsgərxanov, Famil İsmayılov, Aqşin Kazımzadə, Aydın Əliyev, Çingiz İsmayılov, Faiq Həsənov kimi yüzlərlə jurnalist və şərhçi yetişib. Bu gün həmin missiyanı Fikrət Adıgözəlov, İbrahim Məmmədov, Ceyhun Vaqifoğlu, Rüfət Həmzəyev, Nicat Nəsirli, Mehriban Əfəndiyeva, Südabə Cahangirli, Sevinc Muradova, Səyavuş Əliyev və başqaları qürurla həyata keçirirlər.
Güclü maddi-texniki və yaradıcı potensiala malik olan Azərbaycan Teleradiosu bu gün də ölkə teleməkanında bayraqdar rolunu oynayır. Bir sıra obyektiv və subyektiv səbəblərdən yaranmış tənəzzül dövrünü çıxsaq, 2006-cı ilin ikinci yarısından başlayaraq, məhz bu TV öz efirini bayağı, şit, qalmaqallı verilişlərdən uzaq tutur, “sms” asılılığından qurtulub, aparıcı seçiminə diqqət yetirir, “qızıl dövr”dən qalmış ənənəni bərpa edərək, tanınmış ziyalıları və mütəxəssisləri veriliş və proqram aparıcılığına cəlb edir. Hazırda AzTV-nin “tamaşaçıları ardınca aparmaq” prinsipi ilə çalışmağa daha çox üstünlük verdiyi aydın duyulur. Maraqlıdır ki, götürülən bu istiqamət ölkə teleməkanına təsirsiz ötməyib. Hazırda digər telekanallar da zövqsüzlüyün hökm sürdüyü, qalmaqallı, bayağı proqram və verilişlərdən imtina etməkdədir.
AzTV-ni ölkəmizin video salnaməçisi adlandırmaq olar. Azərbaycanın ictimai-siyasi və mədəni həyatında baş vermiş hər mühüm hadisə ictimaiyyətə bütün təfərrüatı ilə məhz AzTV-nin efirindən çatdırılır. Azərbaycan teleradiosu ana dilinin, milli şüurun, mədəniyyət və incəsənətin bütün qollarının inkişafında önəmli rol oynamaqdadır. AzTV ölkə daxilində və xaricində olan bütün görkəmli və tanınmış siyasi, ictimai, elm, mədəniyyət və incəsənət xadimlərimizin həyat və yaradıcılıq yolunu işıqlandırıb və indi də xalqımızın ləyaqətli və qürurlu övladlarının ölkə qarşısında göstərdikləri xidmətləri tamaşaçılara çatdırmaqdadır.
Bu illər ərzində AzTV “Xalqımızın kədəri – kədərimiz, sevinci – sevincimizdir” şüarının təbliğatçısına çevrilib. Yəqin ki, bir məqam əksər tamaşaçıların diqqətini cəlb edib: torpaqlarımızın işğalı ilə bağlı olan bütün təqvim günlərində AzTV-nin efirində həmin mövzulara həsr olunmuş verilişlər, proqramlar, sənədli filmlər və tamaşalar təkrar-təkrar göstərilir. Bununla da AzTV tariximizin hər bir səhifəsinin unudulmamasına, gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasına çalışdığını nümayiş etdirir. Bəzi kanalların həmin günlərdə əyləncəli verilişlər yaymasına rəğmən...
2009-cu ildən başlayaraq QSC iri media-holdinqə çevrilmək yolunu tutub. Bu quruma AzTV, “Mədəniyyət”, “İdman Azərbaycan” kimi telekanallar, Azərbaycan Radiosu, Teleradio Akademiyası, bir sıra dövri nəşr daxildir. Qeyd etmək lazımdır ki, yaradıldığı tarixdən qısa müddət keçməsinə baxmayaraq, tamaşaçıların “Mədəniyyət” və “İdman Azərbaycan”la bağlı ümidləri özünü doğruldub. Dünənə qədər “Mezzo” televiziyasının işini nümunə göstərənlərin əksəriyyəti bu gün “Mədəniyyət” telekanalının fəaliyyətindən razı qaldığını bildirir. Onu da demək vacibdir ki, “Mezzo”dan fərqli olaraq, “Mədəniyyət” kanalı milli və dünya mədəniyyətinin bütün qollarını əks etdirən proqram və verilişlər nümayiş etdirir və bu zaman maarifləndirici istiqamətə xüsusi diqqət yetirir. Azərbaycanda keçirilən bütün irimiqyaslı musiqi tədbirləri – Ü.Hacıbəyov, Q.Qarayev, Bülbül, M.Rostrapoviç adına beynəlxalq musiqi festival və müsabiqələri, Respublika muğam müsabiqəsi, Qəbələ beynəlxalq musiqi festivalı və bu kimi nəhəng layihələr “Mədəniyyət” telekanalı vasitəsilə tamaşaçılara ətraflı şəkildə çatdırılır. Bu gün “Mədəniyyət” milli, klassik və müasir musiqinin, teatrın, kinonun əsl carçısına çevrilib. Bu kanalda yerli və dünya musiqisinin, operanın, baletin, filmlərin, dram və komediya tamaşalarının ən gözəl nümunələri nümayiş etdirilir.
AzTV və “Mədəniyyət” telekanallarında yayılan “Həftə”, “Günün nəbzi”, “Poeziya”, “Ədəbi abidələr”, “Xəbərlər”, “Buta”, “Xəbər var”, “Səhər”, “Ovqat”, “Səadət”, “Mühazirə”, “Azərbaycan tarixi”, “Azərbaycan dili”, “Yada düşər xatirələr”, “Musiqi xəzinəsi”, “Daha bir görüş”, “Möhtəşəm şəhərlərin musiqisi”, “Mahnı qanadlarında”, “Dünya rəqsləri” “Dünya kino inciləri”, “İdrak”, “Ailə həkimi”, “Şəfa yolu”, “Maraq dünyası”, “Dadlı dünya”, “Nə? Harada? Nə vaxt?”, “İntellekt”, “1001 sual”, “Mən – azərbaycanlıyam”, “Çoxbilmişlərdənsinizmi?” kimi proqram və verilişlər müxtəlif mövzuların əhatə edildiyinə və rəngarəngliyə əyani sübutdur. Televiziya və radio “Qızıl fond”dan seçmələrlə həm arxivinin zənginliyini göstərir, həm də tamaşaçı və dinləyicilərdə nostalji hisslər oyadır...
“İdman Azərbaycan” telekanalı idmanın bütün növlərinin təbliğində mühüm və əhəmiyyətli rol oynayır. Bu kanalda futbol, basketbol, voleybol, gimnastika, güləş, boks, avtomobil yürüşü (“Formula-1”) və sair idman növlərinə aid olan bir çox görüş və turnirlər tamaşaçılara təqdim olunur. Kanalın hazırladığı “İdman xəbər”, “Çempionlar klubu”, “Arena”, “Ən güclü”, “Futbol gecəsi”, “İdman tarixi”, “İdman – sağlamlığın rəhnidir”, “Olimp”, “İdman ensiklopediyası”, “Şahmat klubu” kimi verilişlər böyük maraq doğurur.
Kanalın futbola ayırdığı diqqət isə çoxsaylı azarkeşləri sevindirməyə bilməz. Bu il futbol üzrə Avropa çempionatını və qadınlar arasında dünya çempionatını (U-17) nümayiş etdirən “İdman Azərbaycan” telekanalı Çempionlar Liqası, Avroliqa, Premyer-Liqa oyunlarının, İngiltərə, İspaniya və İtaliya çempionatlarının yayım hüququna malikdir. Builki London Olimpiadasında çıxış edən idmançılarımızın “qızıl – gümüş – bürünc” sevincini böyük coşqu ilə azarkeşlərlə paylaşmaq qisməti də AzTV və “İdman Azərbaycan”a nəsib oldu.
Hər zaman olduğu kimi, bu il də Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri QSC-nin fəaliyyəti müxtəlif mükafatlara layiq görülüb. Dahi və təkrarolunmaz müğənni Müslüm Maqomayevin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş “Əlvida və salam, Bakı” sənədli televiziya filmi – “TEFİ-Sodrujestvo”, “Musiqi xəzinəsi” verilişi – “Humay” mükafatlarını alıb.
Bir sözlə, əksəriyyətimiz rahat mənzillərdə ekran qarşısında oturarkən, teleradio əməkdaşları qaynar günəş şüaları altında və ya soyuq hava şəraitində kamera və mikrofonların, monitor və pultların arxasına keçir, tamaşaçıları məlumatlandıran, maarifləndirən və əyləndirən veriliş və proqramların ərsəyə gəlməsi üçün gecə-gündüz yorulmadan çalışırlar. Təbii ki, teleradio əməkdaşlarının fədakar əməyi xalqımız və dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Təkcə onu demək kifayətdir ki, 2006-cı ildən bəri 100 nəfərdən artıq televiziya və radio əməkdaşı Azərbaycan Respublikasının dövlət başçısı İlham Əliyevin fərmanları ilə müxtəlif fəxri adlara, prezident təqaüdünə layiq görülüb.
Əməyinə verilən yüksək qiymətdən ruhlanan Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri QSC-nin yaradıcı və texniki işçiləri peşə bayramını öz sevimli və tələbkar tamaşaçı və dinləyici auditoriyasının maraq, düşüncə və zövqünü oxşayan verilişlər hazırlamaqla xidmət yerində qarşılayırlar.
Şamil VƏLİYEV
Filologiya elmləri doktoru, professor,
Əməkdar jurnalist
06.11.2012 
çap et