2013-cü ildə unikal təhsil ocağı olan Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin 90 yaşı qeyd ediləcək. Bu müddət ərzində Azərbaycan incəsənətində mərhələlər yaratmış, böyük sənətkarlar yetişdirmiş Universitet yubileyə böyük həvəs və ruh yüksəkliyi ilə hazırlaşır. Respublikamızın çağdaş mədəniyyət və incəsənət korifeyləri hesab olunan böyük söz, sənət ustaları bir zamanlar bu Universitetin divarları arasında təhsil almışlar. Universitet, demək olar ki, tarix boyu böyük sənətkarların isti nəfəsi ilə canlanmışdır.
Bu gün də Universitetdə həyatını və taleyini mədəniyyət və incəsənət təhsilinə bağlamış görkəmli şəxsiyyətlər fəaliyyət göstərirlər. Həmsöhbətimiz belə şəxsiyyətlərdən biri ömrünün yarım əsrini aktyor və rejissor kadrlarının hazırlanmasına həsr edən, Universitetin “Səhnə danışığı” kafedrasının dosenti Əzizağa Quliyevdir.
– Əzizağa müəllim, orta məktəb illərində ədəbiyyat dərsində belə bir mövzuda inşa yazmışdıq: “Müəllimlik ən şərəfli peşədir”. Biz müəllimə həmişə əlçatmaz, uca, hörmətli bir insan kimi baxardıq, bəs indi?!
– Müəllimlik sənəti həmişə şərəfli olmuş, indi də şərəflidir, hörmətlidir. Buna şübhə ola bilməz. Ona görədir ki, müəllimlərin zəhməti müntəzəm olaraq qiymətləndirilir, onların əməyinə yüksək dəyər verilir. Hər il hörmətli Prezidentimiz İlham Əliyevin sərəncamına əsasən Respublikamızın müxtəlif şəhər və rayonlarında səmərəli fəaliyyət göstərən, pedaqoji işdə uğur qazanan müəllimlərə fəxri adların, mükafatların verilməsi, orden və medallarla təltif olunması buna əyani sübutdur.
1923-cü ildə Şərqdə ilk dəfə olaraq Teatr Məktəbi adı ilə yaradılmış, hazırda isə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti kimi geniş və səmərəli fəaliyyət göstərən həmin ali təhsil müəssisəsinin qarşıdan gələn 90 illik yubileyi müstəqil Respublikamızın həyatında əlamətdar hadisədir. İftixar hissi ilə demək olar ki, bu Universitet nəinki respublikamız üçün, həm də xarici ölkələr üçün yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlayır. Burada öz sənətini dərindən və incəliklərinə qədər yaxşı bilən görkəmli teatr pedaqoqları, alimlər və tanınmış sənətkarlar dərs deyir, gənc mütəxəssislər hazırlayırlar. Vaxtilə mənə dərs demiş, sənətin sirrlərini, incəliklərini öyrətmiş müəllimlərimi-Xalq artistləri Məhərrəm Haşımovu, Əli Zeynalovu, Əjdər Sultanovu hörmət və məhəbbətlə xatırlayıram.
– Sizi həmişə klassik ədəbiyyatın təəssübkeşi, müdafiəçisi kimi görürük. İstər tələbələrlə iş prosesində, istər kafedranın müəllimləri ilə söhbətlərinizdən, məsləhətlərinizdən belə hiss olunur ki, sizin üçün Füzuli, Sabir, Cavid, C.Məmmədquluzadə, Ə.Haqverdiyev və s. əbədidir. Çox maraqlıdır Ə.Quliyev bu gün müasir yazarların əsərlərini oxumur və ya bəyənmir? Necə bilirsiniz, bugünkü yazarlar arasında günümüzün reallığını əks etdirən müəlliflər yoxdurmu?
–Siz düz hiss etmisiniz. Mən klassiklərimizi sevir, onların əsərlərini dönə-dönə oxuyur, hətta tələbələrlə iş prosesində onların şeir və hekayələrindən istifadə edirəm. Axı tələbələri yüksək səviyyəli bədii əsərlər–şeir, poema və nəsr əsərləri əsasında tərbiyə etmək, onların zövqünü inkişaf etdirmək mümkündür.
“Müasir yazarlar” məsələsi ilə əlaqədar demək istəyirəm ki, müasir dövrdə yaşamaq və yazmaq hələ müasir əsər yazmaq demək deyildir. Məgər Nizami, Nəsimi, Füzuli, Vaqif, Sabir və başqa şairlərimiz müasir deyilmi?
Mən “Ədəbiyyat qəzeti”ni müntəzəm alır və mütaliə edirəm. Orada dərc edilən materiallar yüksək keyfiyyətli olur, bu, mənə xoş təsir bağışlayır. Lakin bunu bəzi şeir və hekayələr haqqında demək çətindir. Ona görə də tələbələrlə tədris-yaradıcılıq işi üçün S.Vurğun, M.Müşfiq, R.Rza, B.Vahabzadə, C.Məmmədquluzadə, Ə.Haqverdiyev, Y.V.Çəmənzəminli, İ.Əfəndiyev, S.Rəhman, Mir Cəlal, G.Hüseynoğlu, Anar və bu kimi şair və nasirlərin dolğun məzmunlu, müasir səslənən, tədrisin tələblərinə uyğun gələn şeir, poema və hekayələrinə üstünlük verirəm.
– 2011-2012-ci tədris ili sizin həyatınızda uğurlu il kimi qalacaq. Buna səbəb isə düz 49 illik elmi axtarışlarınız və pedaqoji təcrübəniz əsasında yazdığınız “Səhnə danışığı” dərsliyinin ərsəyə gəlməsidir. Azərbaycan dilində ilk dəfə qələmə alınmış bu dərslik həm biz müəllimlər, həm də tələbələr üçün çox gərəkli vəsaitdir. Necə bilirsiniz, bir qərinə boyu görkəmli sənətkarlar – Rza Təhmasib, Mehdi Məmmədov, Adil İsgəndərov və başqaları ilə çiyin-çiyinə işləyən Ə.Quliyev üçün bu dərslik bir qədər gecikməyib ki?!
– Əvvəlcə onu qeyd edim ki, hər hansı fənnə aid dərslik yazmaq mürəkkəb və çətin işdir. Xüsusilə də, “Aktyor sənəti”, “Rejissor sənəti” və “Səhnə danışığı” kimi daha çox praktik səciyyə daşıyan ixtisas fənlərinə dair dərsliyin yazılması olduqca məsuliyyətlidir. Görünür, bu səbəbdən “Səhnə danışığı” dərsliyi bir qədər gec işıq üzü görüb.
Doğrudur, bundan öncə görkəmli sənətkarımız, Xalq artisti Kazım Ziya “Səhnə dili haqqında” adlı əsər yazmışdır. Lakin 1947-ci ildə müzakirə təriqi ilə buraxılmış həmin kitabça öz dövrü üçün (elə indi də) müəyyən əhəmiyyətə malik olsa da, təəssüf ki, dərslik deyildir, həm də müəllifin yazdığına görə o yalnız düzgün danışıq qaydalarını (orfoepiya) əhatə edir. “Səhnə danışığı” isə təkcə orfoepiyadan ibarət deyildir. İkinci, “Səhnə danışığı” dərsliyinin gec meydana gəlməsinin digər səbəbi bizdə bu sahədə təcrübənin olmaması ilə bağlıdır. 2011-ci ildə, gec də olsa, nəhayət, aktyor və rejissor hazırlığında mühüm əhəmiyyəti olan “Səhnə danışığı” dərsliyinin yazılıb çap edilməsi gələcəkdə bu sahənin də inkişafına zəmin yaradacaqdır.
Dərsliyin gecikməsinin üçüncü səbəbi onunla əlaqədar müəllifin 35 adda əsas işlərinin (metodik göstərişlərin, elmi məqalələrin və tərcümələrin) nəşrinə sərf olunan vaxtın uzun illər davam etməsidir.
– Əzizağa müəllim, deyildiyinə görə siz bir müddət kafedra müdiri də işləmisiniz. Bu sahədə də sizin səmərəli və dəyərli fəaliyyətiniz olmuşdur. Bilirəm ki, siz həddən artıq təvazökarsınız, gördüyünüz faydalı, gərəkli işlər haqqında danışmağı xoşlamırsınız. Ancaq Universitetimizin 90 illiyi ilə əlaqədar əhəmiyyətli olduğuna görə xahiş edirəm, bu barədə məlumat verəsiniz.
– “Səhnə danışığı” kafedrasının müdiri vəzifəsində işlədiyim 12 il (1989-2001) mənim elmi, pedaqoji və təşkilatçılıq fəaliyyətimdə xüsusi mərhələdir. Həmin dövrdə kafedrada 6 fənn tədris olunurdu. Lakin bu fənlər üzrə proqram çatışmırdı. Aydın məsələdir ki, əsasən, proqram olmadan fənni elmi cəhətdən düzgün tədris etmək mümkün deyildir. Ona görə də o vaxt diqqətim ilk növbədə proqramların tərtibinə və tərcüməsinə yönəldi. “Səhnə danışığı”, “Nitq mədəniyyəti”, “Danışıq texnikası”, “Natiqlik sənəti”, “Sözlə iş görmə” proqramları belə yarandı.
Elmi-tədqiqat və yaradıcılıq-ifa işlərinə tələb artırıldı, onların işlənməsi və qəbulu müəyyən sistemə salındı. Beləliklə, kafedrada fəaliyyət göstərmək üçün əlverişli şərait yaradıldı.
Belə bir şərait indi də davam etməkdədir. Hazırda kafedra Universitetimizin 90 illik yubileyinə ciddi hazırlaşır və bu münasibətlə planlaşdırdığı tədbirləri ardıcıl surətdə həyata keçirir. Kafedra müdiri sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent F.Atakişiyevanın təşəbbüsü, rəhbərliyi ilə, həm də şəxsi vəsaiti hesabına Universitetin “Aktyor sənəti” fakültəsində yaratdığı sərgi diqqətəlayiqdir. Bu münasibətlə keçirilən açılışda çıxış edən hörmətli rektorumuz, professor T.Əfəndiyev 1923-cü ildən başlayaraq son illərə qədər istər Teatr Məktəbində, istərsə də ondan sonra ali məktəbdə, xüsusilə, Universitetdə fəaliyyət göstərmiş görkəmli sənətkarların, pedaqoqların həmin təhsil ocaqlarını bitirmiş aktyor, rejissor, teatrşünas və mədəniyyət xadimlərinin, habelə dramaturqların, bəstəkarların və başqalarının şəkillərindən ibarət təşkil olunmuş nəfis sərgiyə görə F.Atakişiyevanın zəhmətini yüksək qiymətləndirdi.
– Bu fənni tədris edən bir müəllim olaraq sizdən öyrənmək istəyirəm. “Səhnə danışığı” fənni üçün nəzəriyyə və təcrübənin vəhdəti nə deməkdir?
– “Səhnə danışığı”, eləcə də “Aktyor sənəti” və “Rejissor sənəti” praktik fənlər sırasına daxil olsa da, onların nəzəriyyəsi, elmi əsasları vardır. Həmin fənlərə dair rus dilində yazılmış saysız-hesabsız əsərlər, vəsaitlər bunu sübut edir. Artıq adı çəkilən fənlərin yalnız təcrübəyə (empirizmə) əsaslanan tədrisi arxada qalmışdır.
“Səhnə danışığı” fənnini də tədris edərkən dərin nəzəri biliyə əsaslanmaq tələb olunur. Əks halda keçilən dərsin özfəaliyyət dərnəyindəki məşqdən heç bir fərqi olmayacaq. Ona görə də bizdə dərs prosesində nəzəriyyə ilə təcrübənin vəhdətinə, xüsusilə, K.S.Stanislavski “sistem”inə əsaslanan tədris üsulu ilə professional aktyor və rejissorların hazırlanmasına ciddi səy göstərilir.
– Məlumdur ki, “Səhnə danışığı” ilə “Aktyor sənəti” arasında sıx bağlılıq var. Onların biri olmadan o birini təsəvvür etmək mümkün deyildir. Buna sizin münasibətiniz necədir? Aktyor sənətini bilmədən “Səhnə danışığı” fənnindən dərs demək mümkündürmü?
– Siz “Səhnə danışığı” fənninin tədrisi ilə əlaqədar çox ciddi bir məsələyə toxunursunuz. Sualınıza cavab vermək üçün həmin fənnin görkəmli mütəxəssisi olmuş, professor Y.F.Sariçevaya müraciət etmək istərdim. O yazırdı: “Səhnə danışığının tədrisi elə bir ixtisas olmuşdur ki, o, müəllimdən yalnız səsin qurulması sahəsində yox, həm də dilçilik, orfoepiya, loqopediya, dialektologiya sahəsində geniş bilik tələb edir. Onun hələ aktyor sənətinin əsasları ilə konkret tanışlığını demirik”. Mən də “Səhnə danışığı” fənninin tədrisini “aktyor sənəti”ndən ayrı təsəvvür etmədiyimə görə uzun illərin gərgin zəhməti, yaradıcılıq axtarışlarının nəticəsi olaraq “Vospitaniye aktyora şkolı Stanislavskoqo” (Q.Kristi) fundamental dərs vəsaitini dilimizə tərcümə etdim. Həmin kitab “Stanislavski məktəbi əsasında aktyor tərbiyəsi” adı altında görkəmli sənətkarımız, professor Mehdi Məmmədovun redaktorluğu ilə 1979-cu ildə “Maarif” nəşriyyatında çap edildi. Həmin kitab indi də “Aktyor sənəti” fənninin tədrisi və öyrənilməsi baxımından müəllim və tələbələrin əlində yeganə və nadir dərs vəsaitidir.
– Sizi C.Cabbarlı ilə bağlı tədbirlərin birində onun “Məhkum Şərqə” şeirini ifa edərkən gördüm. Tamaşaçılar sizi ayaq üstə alqışladılar. Düzü, sizi dərslərdə mətn üzərində iş prosesi zamanı tələbəyə göstəriş verərkən görmüşdüm. Amma çoxdan idi ki, belə gurultulu alqış eşitməmişdim. Çox maraqlıdır, bu sənətin həm nəzəriyyəsi ilə, həm də təcrübəsi ilə məşğulsunuz. Nədən aktyor və ya bədii qiraətçi olmadınız?
– Mən Teatr İnstitutunda kino və dram ixtisası üzrə təhsil alarkən gələcəkdə səhnədə rollar oynamaq həvəsi ilə yaşayırdım. Lakin III kursa çatanda fikrim dəyişdi. Qərara gəldim ki, “Səhnə danışığı” fənninin tədrisi ilə məşğul olum, həmin fənnə dair araşdırmalar aparım. Çünki o dövrdə səhnə danışığı tədqiq olunmamışdı; K.Ziyanın “Səhnə dili haqqında”kitabçası bu sahəyə aid çap edilmiş yeganə əsər idi. Hətta Azərbaycan dilində fənnin proqramı da çap edilməmişdi. Beləliklə, mən şüurlu surətdə bu yolu tutdum və Moskvada səhnə danışığı üzrə pedaqoji aspiranturaya daxil oldum. O vaxtdan indiyə qədər “Səhnə danışığı” fənninin tədrisi, metodikası ilə, onun tədqiqi və araşdırılması ilə məşğul oluram.
Digər tərəfdən “ bir əl ilə iki qarpız tutmaq olmaz”. İstər aktyorluqla, istərsə də bədii qiraət sənəti ilə məşğul olmaq, eyni zamanda “səhnə danışığı” kimi mürəkkəb bir fəndən istənilən səviyyədə dərs demək mənə çətin görünür. Düzdür, bunların arasında yaxınlıq var. Lakin çoxlu vaxt tələb olunur. Çatdırmaq olmaz. Ona görə də mən bir yolda layiqincə fəaliyyət göstərməyə, teatr təhsili üçün faydalı işlər görməyə, yüksək səviyyəli aktyor və rejissor kadrları yetişdirməyə üstünlük verdim.
– İnsanın keçmişi onun bu gününə və gələcəyinə bələdçilik edir. Yəni onu dəyişməyə qoymur. Amma insanların əksəriyyəti nəyinsə naminə dəyişir, öz əqidələrinə, məsləklərinə sadiq qalmır. 20 ilə yaxındır ki, sizi tanıyıram. Əzizağa müəllim heç dəyişmədi. Həmişəki kimi doğru, cəsarətli, ədalətli. Dəyişməmək üçün çoxmu əziyyət çəkdiniz?
– Mənim haqqımda “doğru”, “cəsarətli”, “ədalətli” sifətlərini işlətdiyinizə görə təşəkkür edirəm. Öz əqidəsinə, məsləkinə sədaqət insanın iradəsi, mənəvi təmizliyi ilə sıx bağlıdır. Bir də nəfsi-əmmarədən (əmredici nəfsdən) uzaq olmaq lazımdır. Dəyişməmək, pis yola yuvarlanmamaq üçün yuxarıda deyilənlərə əməl etmək lazımdır. Çətinliklə olsa da.
Ekrana, efirə çıxan insan birinci növbədə xalqa hörmət qoymalıdır. Elmin, texnikanın, nə bilim bazar iqtisadiyyatının inkişafı ilə əlaqədar kim istəyirsə, veriliş açır, efirə çıxır, necə deyərlər, millətə əxlaq, mənəviyyat dərsləri keçir. Bu, öz işləridir. Bəs efirə çıxanların danışığı? Əksəriyyəti ədəbi tələffüz qaydalarına riayət etmir, miqdar sayından sonra cəm şəkilçisi işlədir, orfoepik normaları pozur, yerli şivədə danışır.
– Düşünürəm ki, xalqın minillik yaddaşı olan dilini korlamağa heç kimin haqqı yoxdur. Bir mütəxəssis kimi bunun qarşısının alınması üçün nə təklif edərdiniz?
– Qaldırdığınız problemlərin həlli vacibdir. Efirə çıxanların danışığındakı müxtəlif xarakterli qüsurların mövcud olması əksər ziyalılarda olduğu kimi məndə də narahatlıq doğurur. Demək olar ki, gündəlik söhbətlərimizdə biz bu məsələyə toxunur, fikir mübadiləsi aparırıq. Xüsusilə, bəzi televiziya aparıcılarından bir qisminin nitqindəki qüsurlar–sözlərdə heca vurğularının, cümlədə məntiqi vurğuların qoyuluşunda, Azərbaycan dilinin intonasiyası baxımından buraxılan nöqsanlar; orfoepik tələffüzə əməl etməmək bir yana, yerli şivə ünsürlərinə yol verilməsi, bəzi hallarda isə nəfəsdən düzgün istifadə edilmədiyinə görə cümlənin axıradək aydın tələffüz olunmaması, çox vaxt isə mətnin qaçaraq deyilməsi halları baş alıb gedir. “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 may 2012-ci il tarixli Sərəncamında deyilir: “Dilin böyük ictimai-siyasi hadisə və mənəvi həyatımızın mühüm amili olduğunu çox zaman nəzərdən qaçıran bəzi mətbuat orqanlarında, radio və televiziya kanallarında ədəbi dil normalarının pozulması adi hal almışdır”. Halbuki “Bu gün onun qorunması və qayğı ilə əhatə olunması müstəqil Azərbaycanın hər bir vətəndaşının müqəddəs borcudur”.
O ki qaldı dilin korlanmasının qarşısının alınmasına, təklif edərdim ki, düzgün danışıq və nitq mədəniyyətinə aid praktik əhəmiyyəti olan əsərlər, vəsaitlər yazılsın.
Televiziya ekranında yaxşı danışmaq üçün yalnız orfoepiya qaydalarını bilmək azdır. Aparıcının nəfəsi və səsi qurulmalı, o, aydın və təmiz danışıq (diksiya) vərdişlərinə yiyələnməli, məntiqi vurğu, qrammatik və məntiqi fasilələri nəzəri və praktik cəhətdən mənimsəməlidir. Yaxşı olardı ki, bizim universitetdə aparıcılar üçün “Səhnə danışığı” kafedrasında kurslar açılsın.
– Hər bir kəsin həyatında yanlışlar və doğrular var. Bu həyatdır, mübarizədir. Hər kəsin öz həqiqəti var. Amma bəzən insan bütün etdiklərinə haqq qazandıra-qazandıra haqdan uzaqlaşır. Elə olubmu ki, üzünüzü çevirib arxaya baxanda hansısa səhvinizə görə vicdanınız sizi narahat edib. Nəyisə etiraf etməli olmusunuz?
– Həqiqətin bir üzü var. İki dəfə iki dörd eləyir. Bu həqiqəti bütün bəşəriyyət qəbul edib. O ki qaldı bütün etdiklərinə haqq qazandıra-qazandıra haqdan uzaqlaşanlara, görünür, onlar iki dəfə ikinin dörd olduğunu yox, ya beş, ya da üç olduğunu qəbul edirlər. Buna isə həqiqət demək olmaz.
Hər bir insanın həyatında olduğu kimi mənim də həyatımda müəyyən səhvlər yox deyildir. Lakin həmin səhvlər nəticəsində başqası deyil, özüm əzab çəkmişəm. Ona görə də nəyi isə etiraf etməyə lüzum qalmayıb.
– Əzizağa müəllim, siz 50 ildir ki, Azərbaycan teatrı üçün aktyor və rejissor kadrları yetişdirirsiniz. “Tələbələrinizin arasında fəxri adlara, mükafatlara və s. layiq görülənlər kifayət qədərdir. Hələ vəzifə tutanları demirəm. Onların yetişməyində sizin böyük əməyiniz var. Maraqlıdır, tələbələriniz xidmətlərinizi dəyərləndirirlərmi?
– Mənim istedadlı tələbələrim çox olub. Xalq artistlərindən C.Əkbərovu, Ş.Məmmədovanı, R.Novruzovu, R.Hüseynovu, Z.Ağakişiyevanı, Qabil və Nurəddin Quliyevləri, S.Quliyevanı; əməkdar artistlərdən Q.Məmmədovanı, K.Abdullayevi, R.İbrahimovu, A.Məmmədovu, Ə.Nurzadəni, M.Xanlarovanı, Ə.Əliyevi, E.Cəbrayılovu, T.Əliyevanı, B.Sevdiyevanı, E.Rüstəmovu, Q.İsmayılovu və başqalarını qeyd edə bilərəm.
Tələbələrimdən bir çoxu öz taleyini pedaqoji fəaliyyətə bağlamışdır. Onlardan sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent K.Mehdiyeva, dosent N.Hüseynov, müəllim Ə.Mirzəyev mənimlə birlikdə “Səhnə danışığı” kafedrasında səmərəli fəaliyyət göstərirlər.
Professor M.Manafova universitetin elm və yaradıcılıq işləri üzrə prorektoru, dosent Q.Məmmədova isə kütləvi tamaşalar rejissoru kafedrasının müdiri vəzifələrində çalışırlar.
Tələbələrimin mənim xidmətlərimi dəyərləndirməyinə gəldikdə deməliyəm ki, onların mənə olan hörməti və məhəbbətindən çox razıyam. Bunu demək olar ki, mən hər gün hiss edirəm. Mənə qaldıqda hər dəfə tələbələrimin uğurunu eşitdikdə və gördükdə sevincimin həddi-hüdudu olmur.
– İlk dəfə tələbə auditoriyasına sizin assistentiniz kimi qədəm qoymuşam. Necə deyərlər, əlinizdən su içmişəm. Bu gün də auditoriyaya daxil olanda çiyinlərimdə ağır bir yük hiss edirəm. Mənə elə gəlir ki, bu, sizdən mənə keçib. Bunun adı məsuliyyətdir. Mənim kimi çox müəllimlərin formalaşmağında əməyiniz olub. Bizə arzunuz?
– Pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olanlara mənim arzum-istəyim budur ki, onlar yaxşı müəllim olmağa çalışsınlar, tələbələrin sevimlisinə çevrilsinlər. Bunun üçün bir neçə şərtə əməl etmək lazımdır. Məlumdur ki, tələbələr eyni səviyyəli olmurlar. Onların davranışı, mədəniyyəti də bir-birindən fərqlənir. Müəllim, vəzifəsinə uyğun olaraq səbr, dözüm nümayiş etdirməlidir. Axı o, eyni zamanda tərbiyəçidir. Bundan başqa müəllim tədris etdiyi fənnin (bizdə “Səhnə danışığı”) metodikasını daim təkmilləşdirməli, onun nəzəri problemlərinin, elmi əsaslarının dərindən öyrənilməsini davam etdirməyə xüsusi fikir verməlidir.
Bir məsləhətim də bu olardı ki, müəllim hər dərsə məsuliyyətlə hazırlaşmağı unutmamalıdır. İnanıram ki, bizim müəllimlər qarşıdan gələn Universitetin 90 illik yubileyini böyük uğurlarla qarşılayacaqlar.
Zülfiyyə ELDARQIZI,
Sənətşünaslıq üzrə
fəlsəfə doktoru
çap et