525.az-ın məlumatına görə, tədbiri giriş sözü ilə açan AYB-nin katibi Rəşad Məcid kitabla bağlı düşüncələrini tədbir iştirakçıları ilə bölüşüb: «Günel Anarqızının ilk kitabı 2004-cü ildə çap olunub. Onda Anar müəllim Günelin yaradıcılığa başlaması ilə bağlı həm qürur hissi keçirdiyini, həm də məsuliyyət hiss elədiyini demişdi. Qarabağla bağlı hekayələrinə öz fikrini bildirən Anar müəllim həm də uzun illər yayı Şuşada keçirdiklərini qeyd eləmişdi. Günelin hekayələrindəki Şuşa haqqındakı ayrıntı və təfərrüatların məhz həmin illərdə yarandığını söyləmişdi. Anar müəllimin Şuşaya münasibəti yəqin ki, diqqətili oxucularımızın yadındadır. Düşünürəm ki, bu hekayələrdə əksini tapan Qarabağ məhəbbəti təsadüfi deyil. Bu, sadəcə, bizim hamımızınhiss etdiyi işğal olunmuş torpaqlarımızın ağrısından doğan ağrılar deyil təkcə, həm də Şuşayla bağlı genetik yaddaşın məhsuludur. Bu genetik yaddaşın dediyim kimi birinicisi Anar müəllimin yazılarıdır, eyni zamanda Şuşada keçən illərin yazıya köçən məqamlarıdır. Anar müəllimin 1981-ci ildə Şuşada keçirdiyi dövrdə, eləcə də 80-ci illərin ikinci yarısında məlum hadisələr başlayan ərəfədə Qarabağ, Şuşaya səfərlə bağlı təsirli yazıları var. Sonuncu yazı Şuşaya, onunu insanlarına, təbiətinə həsr olunmuşdu. Mən tez-tez o yazıdan sitat gətirirəm. Orada Anar müəllim qeyd edib: « Özüm də bilmirəm Şuşanı niyə bu qədər çox sevirəm? Burada doğulmamışam, burada böyüməmişəm. Əslim-nəslim bu şəhərdən deyil, qohum-əqrəbam bu şəhərdə yaşamır. Düzdür, vətənin hər qarışı doğmadır, amma əlimdə ixtiyar olsaydı ömrümü bu şəhərdə keçirərdim, öləndə də vəsiyyət edərdim ki, məni bu şəhərdə basdırsınlar». Şuşa ilə bağlı bu nisgilli yazıların əhval-ruhiyyəsi də Günelin hekayələrinə hopub, amma bu yaddaş Anar müəllimin yazısından daha dərindir. 1950-ci ildə Rəsul Rza «Arzular dəftərindən» silsiləsində Şuşaya həsr olunmuş bir məqalə yazmışdı. Orada təxminən 30 il sonranın Şuşası haqqında xəyali fikirlər ifadə olunmuşdu. Yazıda deyliirdi: «Bizim kiçik təyyarəmiz Şuşada, Cıdır düzündə yerə endi. Şuşada «Natəvan» istirahət evinə getdik. Orada Üzeyir Hacıbəyov adına koservatoriya vardı. Şuşada Azərbaycanın istehsal elədiyi maşınların içərisində oturub radio-qəzeti dinləyirdim». Bu yazını təkrar oxuyanda audio-kitabla bağlı məqam yenidən yadıma düşdü. İndiyədək Anarın radioda pyesləri səslənib. Bütün bu genetik yaddaşı, bu ənənələri Günel müasir dövrün tələblərini, istəklərini nəzərə alaraq əsərlərində ortaya qoyub».
Birliyin katibi kitabdakı hekayələri səsləndirənləri- Xalq artistləri Şükufə Yusupovanı, Fəxrəddin Manafovu, Yalçın Adıgözəlovu, əməkdar artist Mehriban Zəkini, teleaparıcılar Nərgiz Cəlilova və Emin Musəvini, kitabın musiqi müəllifləri əməkdar artist Emil Əfrasiyabı və pianoçu Nizami Əliyevi Azərbaycanın çox nüfuzlu, sanballı sənət adamları kimi səciyyələndirib: «Əminəm ki, bu diskə qulaq asanlar, Şuşanı görməyənlər, Qarabağda olmayanlar da Qarabağı, Şuşanı xatırlayacaqlar. Çünki bu hekayələrin təhkiyəsində çox emosionallıq var. Bunu ifa edən insanlar da bizim üst səviyyəli sənətkarlarımızdır ki, bu ağrını, bu hissiyyatı özləri də keçiriblər, dinləyicilərə də təlqin və təqdim etməyi bacarıblar. Bu baxımdan kitabı mühüm hadisə hesab edərək onun müəllifini təbrik edirəm. Arzu edirəm ki, gələcəkdə bizim Şuşa haqqında yazılarımız, əsərlərimiz belə ağrılı, iztirablı, nisgili olmasın, 50-ci ildə Rəsul Rzanın arzularının Şuşası kimi təsvir edilsin». Rəşad Məcid çıxışında audio-kitabın işıq üzü görməsinə yardım göstərən Standard Bankın rəhbərliyinə də minnətdarlığını ifadə edib: «Bizim bankların ədəbiyyatımıza, mədəniyyətimizə qayğısını yüksək qiymətləndirirəm. Standard Banka da minnətdarlığımızı bildiririk ki, belə bir işi öz üzərinə götürüb dəyərli nəticəyə nail olub».
Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev çıxışında əslən Qarabağdan olduğunu vurğulayaraq Qarabağ haqqında hekayələrin audio formatda ictimaiyyətə təqdimatını təqdir edib: «Təbii ki, XXI əsrdə biz yavaş-yavaş yeni texnologiyalara keçirik. 60-70-ci illərdə belə audio- kitablar olmayıb. Düzdür, ənənəvi kitabın tam sıradan çıxacağına inanmıram, hesab edirəm ki, kitab həmişə olacaq. Amma cavanlar üçün belə audio-kitablar, internet mütailəsi çox lazımdır». Müəllifin yaradıcılığı ilə tanış olduğunu bildirən Ç. Abdullayev G. Anarqızının hekayələrini bəyəndiyini söyləyib və bu əsərlərdə Qarabağın ruhunun duyulduğunu diqqətə çatdırıb. Xalq yazıçısı sanballı sənətçilərin layihədə iştirakından məmnunluğunu ifadə edib və audio-kitabın Azərbaycan ədəbiyyatının, Azərbaycan təbliğatının uğuru kimi qiymətləndirib. Audio-kitabın sponsoruna minnətdarlıq edən Ç. Abdullayev bankların ədəbiyyatın, mədəniyyətin təbliğindəki xidmətlərinin unudulmaycağını deyib: «Banklar yazıçıların əsərlərinin çapına nə qədər çox pul ayırsa, bir o qədər yaxşıdır. Dünyada var-dövlət qalmayacaq, amma kitablar, mədəniyyət naminə görülən işlər qalacaq».
Xalq şairi Fikrət Qoca müəllifin yazılarını poeziya ilə nəsrin sintezi kimi səciyyələndirib və hekayələrin tanınmış simaların ifasında səslənməsini alqışalayiq hesab etdiyini dilə gətirib. Xalq şairi Günel Anarqızının əsərlərində Şuşanın yaşadığını deyib.
«Güneli xüsusilə təbrik etmək istəyirəm ki, o, bu hekayələrdə xalqımızın ağrısını dərindən hiss edərək yazıya köçürüb və bütün azərbaycan xalıqna ünvanlayıb. Onun digər bir hekayəsini «Lift»i oxuyanda mən burada təkcə haqsızlığın bədii ifadəsini deyil, ona qarşı ucalan haqq səsini də eşitdim. Günel hekayələri vasitəsilə Azərbaycan xalqına səslənir- «Yatmayın, ayılın, Şuşanı qaytarın» deyir. Bu fikirləri AYB-nin sədr müavini Nazim İbrahimov çıxışında səsləndirib.
«Adətən hər bir sənətkarı bir sözlə səciyyələndirmək olur. Məsələn Sabir dedikdə satira, Rəsul Rza dedikdə rənglər, Günel Anarqızı dedikdə isə «Pəncərə» yada düşür. Bu, həm onun rəhbərlik etdiyi jurnalın adıdır, həm də yaradıcılıqda açdığı yeni pəncərəni simvolizə edir. Günel bəlli bir «izm»də-postmodernizmdə yazır. Lakin Günel həm bu gün dəbə çevrilən Qarabağ mövzusunda, həm də postmodernist üslubda yeni bir pəncərə açmağı bacarıb». Bu fikirləri AYB-nin katibi Arif Əmrahoğlu tədbirdə deyib.
Yazıçı Elçin Hüseynbəyli Qarabağ haqqında çox yazıldığını, lakin Günelin yaradıcılığında bunun xüsusi bir xətlə keçdiyini söyləyib: «Günelin yaradıcılığının dəyərli tərəfi odur ki, bu əsərləri digər millətlərə təqdim edərək həm millətimizin simasını, həm də digər xalqlara münasibətimizi göstəricisidir».
Aktyor Bəhram Bağırzadə çıxışında Günel Anarqızının valideynlərinə belə bir övlad, yaradıcı şəxsiyyət bəxş etdiklərinə görə minnətdarlığını bildirib və diskə Şuşada qulaq asmaq arzusunu dilə gətirib.
Xalq artsiti Fəxrəddin Manafov Xankəndində doğulduğunu deyərək çıxışında Qarabağda, Qarqar çayının sahilində keçirdiyi günlərdən danışıb, xatirələrini tədbir iştirakçıları ilə bölüşüb: «Sovetlər birliyi dağılanda bizim şansımız var idi ki, nəinki Qarabağa, hətta tarixi torpağımız İrəvana da adlaya bilərdik. Amma onda təəssüf ki, biz tamam başqa şeylər barəsində fikirləşirdik. Bir dəfə çəkilişlərin birində dedim ki, Qarabağı itirdiyimiz üçün danışmağa utanıram. Onda şair Ramiz Rövşən dedi ki, Qarabağı itirməmişik, Qarabağ yerindədir, özümüzü itirmişik. Mən arzu edərdim ki, biz bu diskə o torpaqlarda qulaq asa bilək».
Yalçın Adıgözəlov çıxışında Qarabağ məsələsində şəxsən özünü hər zaman aciz hiss etdiyindən, bu ağrı hisslərinin əsərlərdə ifadə olunmasını təqdir etdiyini bildirib. Y. Adıgözəlov bu diskin Azərbaycandakı bir sıra səfirliklərə göndirilməsinin vacibliyini qeyd edib: «Mən düşünürəm ki, bu diski ABŞ-da yaşayan, öz aralarında Azərbaycanca danışan, Azərbaycan xalq mahnılarını dinləyən erməni ailələrinə göndərim. Dinləyib utanacaqlarına inanıram». Y. Adıgözəlov layihədə iştirakından məmnunluğunu bildirərək əməyi olan hər kəsə minnətdarlıq edib.
Əməkdar artist Mehriban Zəki Günelin yaradıcılığının müasir yaşıdlarından fərqləndiyini deyib: «İndi ədəbiyyatımıza bir küçə mədəniyyətinin sirayət etdiyinin şahidi oluruq. Amma Günelin əsərlərində bəzi həmyaşıdlarından fərqli olaraq əsərlərində bir ziyalılıq, kübarlıq özünü göstərir. Burada zahirən parlaq üslublardan istifadə olunmasa da dərin məna və mövzu baxımından dünya oxucusuna təqdim olunmağa layiq dəyərli əsərlər hesab edirəm. Ədəbiyyatçı olmasam da, bunu sənətçi kimi ruhumla hiss edirəm».
Nərgiz Cəlilova Qarabağın havasını udub suyunu içə bilməsək də bu kimi kitablarla müəyyən təsəlli tapmağın mümkünlüyünü söyləyib: «Qarabağlı olmasam da Günelin hekayəsini oxuyarkən tez-tez qəhər boğazıma tıxanıb danışmağa qoymurdu. Arzu edirəm ki, biz bu əsərləri Qarabağda dinləyə bilək».
Tədbirdə çıxış edən müəllifin anası professor Zemfira Səfərova Günelin uşaqlıq illərində Şuşada keçirdikləri günləri xatırlayıb. Müəllifin bu kitabla öz vətəndalşıq mövqeyini ortaya qoyduğunu deyib və gələcəkdə belə əsərlərin Qarabağda işıq üzü görməsini, səslənməsini arzulayıb.
AYB-nin sədri, Xalq yazıçısı Anar Günelin istedadlı yazıçı olmasını qeyd edərək gələcəkdə yaradıcılıq potensialından istifadə edərək daha yaxşı əsərlər yazacağına əminliyini ifadə edib: « Günel Şuşada olanda 9 yaşı vardı. Diskə qulaq asarkən onun yaddaşı məni çox təəccübləndirdi. Fikirləşdim ki, 9 yaşında o bunları necə görüb, yadında saxlayıb və ifadə edib. Əsərlərinin audio-kitab şəklində çapına gəlincə, əlbəttə ki, Günel yeni texnologiyalar əsrinin yazıçısıdır, zamanın tələbləri ilə ayaqlaşır. Günelin əsərlərini internetdə oxuyan ermənilər də tezcə kəskin cavab yazırlar. Bu da Qarabağ hekayələrinin rezonans doğurduğunu göstərir. Düşünürəm ki, Günelin bu uğurdan başı gicəllənməyəcək, o öz yaradıcılıq potensialını gələcəkdə də reallaşdıracaq»
«Azərnəşr»in direktoru Azər Mustafazadə, aparıcı Emin Musəvi, bəstəkar Nizami Əliyev Qarabağ mövzusunun Günel Anarqızının yazılarında təsirli, koloritli bir dillə qələmə alındığını vurğulayıb
«Kitabda hekayələr 2002-2006-cı illərdə qələmə alınıb. Bəziləri avtobioqrafik nüansları əks etdirir, bəziləri təxəyyülün məhsuludur. Bu kitab mənim Qarabağ nisgilimin ifadəsidir. Amma sonda tam səmimi deyirəm, razıyam ki, kaş, bu layihə olmayaydı, amma torpaqlarımız indi özümüzdə olaydı…» Bu fikirləri sonda müəllif dilə gətirib. G. Anarqızı layihədə əməyi olan hər kəsə, eləcə də Bank Standartın rəhbərliyinə təşəkkür edib.
İki dildə hazırlanan audio-kitabda yazıçının «Ataya», «Şuşam», «Ağac», «Qadın üzlü şəhər», «Arzu» və «Keçmişə Sarı» hekayələri daxildir.
Sevinc MÜRVƏTQIZI
çap et