Hər dövr insanlarının özünəməxsus həyat və təfəkkür tərzi, maddi-mənəvi tələbatı, istəkləri olur.
Ötən əsrin 70-80-ci illər Azərbaycan Dövlət Universiteti (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Jurnalistika fakültəsinin tələbələri də bu baxımdan istisna deyildi və onların da məxsusi məziyyətləri vardı, həmin xüsusiyyətlər onları özündən əvvəlki və sonrakı dövrlər gəncliyindən xeyli dərəcədə fərqləndirirdi. Xarici ölkələrlə, Qərb dünyası ilə SSRİ arasında “dəmir pərdə”nin mövcud olduğu zaman, kompüter, xüsusilə internet anlayışlarının hələ laboratoriyalardan çıxmadığı, milli dildə elmi, bədii əsərlərin qıtlığı şəraitində təhsil alan tələbələr daha çox oxumağa, daha çox mənimsəməyə maraq göstərir, heyrətamiz ehtiras və həvəslə ətrafda cərəyan edən prosesləri izləyir, onları dərk etməyə və dəyərləndirməyə çalışırdı.Həmin dövr tələbələrinin bəxti onda gətirmişdi ki, müəllimlər də tələbələrin tələbatını duyur, hiss edir və onların mənəvi, ruhi istəklərinə, ehtiyaclarına biganə qalmırdılar. Şirməmməd Hüseynov, Abbas Zamanov, Mir Cəlal Paşayev, Nurəddin Babayev, Nəsir İmanquliyev, Şamil Qurbanov, Nəriman Zeynalov, Abuzər İsmayılov, Qulu Xəlilov, Famil Mehdi, Xəlil Əlimirzəyev... kimi qələmi və kəlamı ilə məşhur olan xadimlər Sovet rejimi və kommunist ideologiyasının prinsip və qaydalarına açıq-aşkar zidd getməsələr də, sətiraltı sözlərlə, mətbuat tariximizin azmanlarından gətirdikləri sitatlarla, nəhayət, həyat hekayələri ilə tələbələrin gözlərini açır, onlara fakt və hadisələri müstəqil şəkildə təhlil etmək, dəyərləndirmək, nəticə çıxarmaq bacarığı,vərdişi aşılayırdılar.
Adını çəkdiyimiz və məhəbbətlə xatırladığımız həmin böyük müəllimlərlə çiyin-çiyinə nisbətən cavan Cahangir Məmmədli, Yalçın Əlizadə, Mahmud Mahmudov, Əliş Nəbili, Akif Rüstəmov, Nəsir Əhmədli... kimi müəllimlər də ustadlarla eyni yolu gedir, eyni mərama, məsləyə xidmət edirdilər. Onların hamısının tələbələrinin, o cümlədən, mənim də taleyimdə rolu, yeri olmuşdur. Kökdən gələn, adət-ənənlərimizdən qidalanan milli duyğuları, zəngin mənəviyyatı, parlaq dünyagörüşü, geniş intellekti, çevik və aydın düşüncə tərzi, pedaqoqluq məharəti, iti qələmi ilə Cahangir Məmmədli həqiqətən də ötən illər ərzində böyük nüfuz qazanmış, qəlblərin fatehinə çevrilmişdir.
Sadə və səmimi insan, dəyərli alim-pedaqoq Cahangir Məmmədlinin həyat və fəaliyyəti haqqında sənədli film çəkilmiş, barəsində KİV-də çoxlu sayda məqalələr dərc edilmişdir. Onun sarsıntı və sıxıntılarla dolu körpəlik, uşaqlıq, yeniyetməlik, gənclik illəri, əsgərlik, tələbəlik həyatı ilə tanış olduqca, Cahangir müəllimin əzəmətli obrazı göz önündə canlanır və taleyin sitəm və sınaqlarına sinə gərən bu insanın dözümü, iradəsi, inadkarlığı, zəhmətsevərliyi və nikbinliyinə məftun olursan”. C.Məmmədli daha çox zəhməti, yoxsa istedadı sayəsində bu zirvəyə yüksəlib?”- sualının cavabı fikrimcə, belədir: İstedadı Cahangir müəllimi fədakarlığa, zəhmətə sövq edib, yaxud belə də demək olar, əməyə bağlılığı Cahangir müəllimin istedadını üzə çıxarıb. Saysız- hesabsız elmi- publisistik məqalələr, bir- birindən dəyərli kitablar C. Məmmədlinin maraq və fəaliyyət dairəsinin genişliyinə dəlalət edir. Hələ cavan yaşlarından qələmə sarılan Cahangir müəllimin nəbzi daim ölkənin ədəbi-mədəni, mətbu həyatı ilə birgə vurmuş, qəlbinin çırpıntılarını oxucularla bölüşmüşdür.
Cahangir Məmmədlinin sözü ilə əməli həmişə bir-birini tamamlamışdır. O, həmkarlarına, tələbələrinə obyektiv, operativ, vicdanlı, dürüst, prinsipial, ədalətli olmağı, qərəzə, böhtana yol verməməyi tövsiyə edir. C. Məmmədlinin fəal və faydalı ictimai, elmi- pedaqoji fəaliyyəti, eyni zamanda istər kafedra müdiri, istər dekan kimi daşıdığı vəzifələrdə təmiz əməlləri, xoş niyyəti və məramı bu tələblər üçün ciddi mənəvi əsas verir və ona haqq qazandırır.
Təbiət etibarı ilə yazmağa, yaratmağa meylli olan Cahangir Məmmədli həmişə axtarışdadır. Hərdən elə təəssürat yaranır ki, qarşında sanki eyni zamanda iki Cahangir Məmmədli var: biri auditoriyada mühazirə oxuyur, digəri fikrən hansısa elmi məqalə üzərində işləyir, yaxud biri dekanlıqda iclas aparır, digəri qəlbində bir rəyin planını cızır, biri tədbirdə çıxış edir, digəri xəyalən yenicə başa çatdırdığı məqaləni təkrarən gözdən keçirir və s. Əsərləri ilə milli jurnalistika irsinə layiqli töhfələr verən, onu zənginləşdirən Cahangir müəllimin ən üstün cəhətlərindən biri özünə tənqidi yanaşmasıdır. Müsahibələrindən birində həmkarı ondan yaradıcılıq planlarını və bu vaxta kimi etmədiklərini soruşur. Cahangir müəllim cavab verir ki, jurnalistika nəzəriyyəsi ilə bağlı çox kitablar yaza bilərdim, çox problemlər qaldıra bilərdim. Onlardan bəzilərini etmişəm. Tutalım, yeni dönəm jurnalistikası ilə bağlı əsərlərim var. Amma görürəm, jurnalistikanın Qərb standartlarına münasibəti yenidən işləmək olardı. Tam əminliklə deyirəm ki, əgər Cahangir müəllim bu dediklərini də etsəydi, yenə yeni problemlər haqqında və onların həllinin vacibliyindən danışacaqdı.
30 ildən də çox Azərbaycan jurnalistikasının elmi-nəzəri və praktik problemləri sahəsində çalışan Cahangir Məmmədli son illərdə müasir dövr jurnalistikasının qurucusu və mahir təşkilatçısı funksiyasını bacarıqla yerinə yetirməkdədir. Zəngin təcrübənin və gərgin axtarışların bəhrəsi kimi ərsəyə gətirdiyi “Azərbaycanda jurnalistikanın müasir inkişaf meylləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyası Cahangir müəllimin sahənin inkişafına sanballı töfhəsi oldu. Əsərdə çağdaş jurnalistikanın başlıca cəhətləri, məziyyətləri göstərilir və bu konteksdə yeni dövr Azərbaycan jurnalistikasının inkişaf meylləri ümumiləşdirilir, təhlil olunur, xarakterizə edilir, dəyərləndirilir.
Cahangir Məmmədlinin jurnalistika ilə bağlı çoxsaylı kitablarının, o cümlədən, dərsliklərinin dəyəri və sanbalı ayrıca və geniş bir mövzudur. Tələbələri Cahangir müəllimə bağlayan yalnız onun əsərləri deyil, fakültədə, auditoriyada, kafedradakı görüşlərdən, söhbətlərdən, müzakirələrdən, bəzən mübahisələrdən yaranan və hər birinin tərcümeyi-halına yazılan, həkk olunan, unudulmaz, əziz xatirələrdir. 1970- ci illərin sonlarında- 2-ci, 3-cü kursda oxuyarkən Cahangir müəllim bizə XIX əsr rus jurnalistikasından mühazirələr oxuyurdu. O, mühazirələri elə məhəbbət və şövqlə aparırdı ki, dərsin bitdiyini bildirən zəngdən sonra tələbələr onu dəhlizdə dövrəyə alır, ard-arası kəsilməyən suallar verirdi.Cahangir müəllim yorulmur, usanmır, sualları özünəxas təbəssümlə cavablandırır, tələbələrin predmetə böyük maraq göstərməsindən məmnunluğunu gizlətmirdi. C. Məmmədli həmin dövr rus ədəbiyyatı, publisistikası kimi jurnalistikasının da öz tarixinin zəngin və mübariz səhifələrini yazdığını,çöldən sərhədlərini genişləndirən, içdən çürüyən “Avropa jandarmı”nın - Rusiya imperiyasının bütün problemlərini, təhkimçilik köləliyinin və mütləqiyyət zülmünün törətdiyi fəsadları, dərd-sərini, yükünü öz çiynində çəkdiyini deyir,çar üsul-idarəsini, onunla bağlı cəmiyyətdə mövcud olan bütün eybəcərlikləri darmadağın edən, ictimai, inqilabi-demokratik fikri formalaşdıran, publikanın zövqünü tərbiyələndirən tərəqqipərvər qüvvələri səfərbər edən rus mətbuatının ən parlaq nümunələrinin- “Russkaya mısl”, “VestnikYevropı”, “Russkoye boqatstvo”, “Russkiy vestnik”, “Jizn”, “Naçalo”, “Niva”, “Rodina”, “Vokruq sveta”, “Polyarnaya zvezda”, “Kolokol”, “Teleskop”, “Nedelya” və s. kimi nüfuzlu qəzet və jurnalların rus cəmiyyətindəki yeri və rolunu vurğulayır, A.A.Bestujev, V.K.Kjulxelbeker, F.A.Bulqarin, A.İ.Gertsen, N.P.Oqaryov, N.L.Dobrolyubov, N.Q.Çernışevski, D.İ.Pisarev, V.Q.Belinski, A.S.Suvorin kimi naşir, redaktor və publisistlərin coşqun fəaliyyətindən söz açırdı.Belə mühazirələrdən sonra tələbələr öz aralarında maraqlı fikir mübadiləsi edir, növbəti dərslərdə Cahangir müəllimə ünvanlayacaqları sualları formalaşdırırdılar.
Təcrübəli, mahir pedaqoq Cahangir Məmmədlinin yuxarıda adını çəkdiyimiz mütərəqqi rus ziyalılarının, maarifçi- dekabristlərin həyat və yaradıcılığından dönə-dönə, sevə-sevə bəhs etməsinin səbəbi təkcə onun öz peşəsinə vurğunluğunda deyildi. Tələbə yoldaşımız, “Azərbaycan” qəzetinin müxbiri Raqif Məmmədovla ötənləri, Cahangir müəllimin mühazirələrini xatırlayarkən dedikləri maraqlıdır və həqiqəti əks etdirir:- Cahangir müəllim özünü xalq yolunda fəda edən , bu yolda hər cür məhrumiyyətlərə dözən rus publisistlərindən, mətbuatından məhəbbətlə bəhs etməklə, sanki “ xalqına, millətinə xidmət edən jurnalist və mətbu orqan necə olmalıdır?”- sualını cavablandırırdı.Onun o dövrlərdə açıq-aşkar Sovet sisteminə, kommunist ideologiyasına qarşı çıxdığını söyləmək, səmimiyyətdən uzaq olardı. Amma fikir verin, o heç vaxt bizə “Kommunist” qəzetini, yaxud “Pravda”nı oxuyun deməzdi, deyərdi ki, 60- cı illər ədəbiyyatını mütaliə edin, “Azərbaycan gəncləri”ni, “Bakı” axşam qəzetini, “Ulduz” jurnalını, “Literaturaya qazeta”nı, “Arqumentı i faktı”, “Komsomolskaya pravda” qəzetlərini, Məmməd Arazı, Bəxtiyar Vahabzadəni oxuyun, deyəndən sonra tövsiyə edərdi ki, Süleyman Rüstəmin Cənub şeirlərini də oxuyun. Əlbəttə, ayıq tələbə anlayır, görürdü ki, o, partiya, komsomol mövzusunun üzərindən niyə sükutla keçir...
Bu günlərdə mənalı, halal və şərəfli ömrü, əsərləri, pedaqoji fəaliyyəti ilə örnək olan professor Cahangir Məmmədlinin yubileyi qeyd olundu. Bakı Dövlət Universitetinin rektoru Abel Məhərrəmov Cahangir Məmmədlini Azərbaycan milli jurnalistika elmi məktəbinin görkəmli nümayəndəsi, ali jurnalistika təhsilinin təşkilatçılarından biri, tanınmış elm, təhsil və mədəniyyət xadimi adlandırmış, demişdir ki, Cahangir Məmmədli uzun illər boyu səmərəli elmi-pedaqoji və ictimai-mədəni fəaliyyət ilə elmin və təhsilin tərəqqisinə çalışmış, universitetimizdə böyük hörmət qazanmışdır.
Biz də böyük eşq və ehtirasla ilə yaşayan, yaradan hörmətli professoru, müəllimimizi yubileyi münasibəti ilə səmimi qəlbdən təbrik edir, ona müstəqil jurnalistikanın elmi-nəzəri və praktik tərəqqisində, təhsil- tədris təşkilatçılığı sahəsində yeni uğurlar arzulayırıq.