Mayın 4-də Azərbaycan Dillər Universitetində (ADU) Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anarın ingilis dilinə tərcümə olunmuş və “Azərbaijan International” jurnalının təşəbbüsü ilə ABŞ-da nəşr edilmiş “Dantenin yubileyi” və “Otel otağı” kitablarının təqdimat mərasimi keçirilib. Universitetin İnformasiya Resurs Kompleksində təşkil olunan mərasimdə Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyi, ADU-nun professor-müəllim və tələbə heyəti, media nümayəndələri iştirak ediblər.
Tədbiri giriş sözü ilə açan ADU-nun Azərbaycan dili və ədəbiyyatı kafedrasının müdiri, filologiya elmləri doktoru, dosent Fəridə Səfiyeva ədəbiyyatımızın “altmışıncılar” nəsli haqqında ümumi məlumat verərək, Anarın yaradıcılığına xüsusi diqqət yetirib: “Azərbaycan ədəbiyyatında “altmışıncılar” adlanan ədəbi-nəsli fərqləndirən əsas xüsusiyyət onların mövcud ədəbi irsə sadiq qalmaqla bərabər, müasir ədəbi prosesin tələblərinə də cavab verərək, özlərinin də onun yaranmasında bilavasitə iştirak etmələridir. Bu baxımdan Anarın adını ayrıca qeyd etməliyik. Anar yaradıcılığında ənənələrlə müasirlik vəhdət halındadır. Eyni zamanda, o, yazıçı, publisist, kino-ssenarist və ictimai xadim ömrü yaşayır”.
ADU-nun rektoru, professor Əfqan Abdullayev Anarın zəngin yaradıcılığının ölkəmizin hüdudlarından kənarda da sevildiyini bildirib. O, yaradıcı fəaliyyəti ilə seçilən yazıçının müasir Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus yer tutduğunu vurğulayıb: “Anar yaradıcılığında ən sevdiyim əsər onun “Sizsiz” romanıdır. Bu əsər həm onun mənsub olduğu ailə, həm tariximizin mühüm bir dövrü barədə dəyərli əsərdir. Çox sadə, şirin, doğma Azərbaycan dilində yazılıb”.
Ə.Abdullayev yazıçının kitablarının xarici dillərə tərcümə olunmasını ədəbiyyatımızın dünya miqyasında təbliğinə töhfə kimi qiymətləndirib: “Anar müəllimin Azərbaycanda, keçmiş Sovet məkanında, Şərqdə yaxşı tanındığı hamımıza məlumdur. Ancaq düşünürəm ki, bu kitablar onun bütün dünyada tanıdılmasında müstəsna rol oynayacaq”.
Kitabların naşiri Betti Bleyer təqdimatı keçirilən nəşrlər haqqında məlumat verib və bu işdə ona dəstək olan hər kəsə təşəkkürünü bildirib: “Bu kitabların nəşr olunmasından böyük sevinc duyuruq. Mən xüsusən bu işdə bilavasitə əməyi olan, yazıçı Anarla mənim aramda bir növ körpü rolu yaradan insanlara təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Onlar Jalə Qəribova, Aidə Hüseynova, Fəridə Sadıqova, Vəfa Məstanova, Ülviyyə Məmmədova, Vəfa Talışlıdır. Üz qabığını gözəl əl qabiliyyətinə malik dizayner Vüqar Muradov hazırlayıb. “Dantenin yubileyi” kitabında ənənəvi, daha çox sovet dövrünü əks etdirən 8, “Otel otağı”nda isə müstəqilliyə keçid dövrünü əks etdirən 3 hekayə toplanıb. Əslində Jalə xanımla bizim Anarın əsərlərini tərcümə etmək fikrimiz 19 il öncədən vardı. Amma müəyyən səbəblərdən gecikdik, nəhayət, ideya gerçəkləşdi”.
B.Bleyer Anar yaradıcılığına sevgisindən söz açıb və onun əsərlərini yüksək qiymətləndirib: “Anarı başa düşmək üçün ilk növbədə onun böyüdüyü mühiti nəzərdən keçirmək lazımdır. Onun əsərlərini müstəsna edən faktorlardan biri də budur ki, burada heç bir yad ünsür, yad hissə, bir-birindən əlaqəsiz dialoq yoxdur. Orada hər şey bir-birinə sıx şəkildə, gözəgörünməz tellərlə bağlıdır. Onun qəhrəmanları adi insanlardır. O, ən adi bir insanı özünün baş qəhrəmanına çevirə bilir. Və bu qeyri-mükəmməl insanın simasında bizə özümüzü göstərir. Burada hadisələrdən daha çox xarakterlər üzə çıxır. Anarın əsərlərində böyük bir konflikt var. Bu konflikt nəsillər, siyasilər, keçmişlə gələcək arasındadır”.
Bu kitabların tərcümə səviyyəsindən söz açan Tərcümə fakültəsinin müəllimi Fialə Abdullayeva Anarın əsərlərini dərs prosesində tələbələrlə birgə tərcümə etdiklərini də söyləyib: “Hər iki kitab Anar müəllimin yaradıcılığına sadiqliklə tərcümə olunub. Hətta zərb-məsəllər, ibarələr, atalar sözlərinin mənaları belə dəqiqliklə əks etdirilib. Demək olar ki, itki çox azdır. Biz də tərcümə fakültəsi olaraq, dərslərə, imtahanlara da Anar müəllimin əsərlərindən tərcümələri əlavə edirik”.
ADU-nun müəllimi Vəfa Əliyeva, tələbə Elnur Əli və başqaları öz çıxışlarında görkəmli yazıçının həyat və yaradıcılığından, eyni zamanda, əsərlərində öz əksini tapan mövzulardan bəhs ediblər.
Sonda Xalq yazıçısı Anar onun əsərlərinin tərcüməsində və nəşrində zəhməti olan hər kəsə, həmçinin tədbirin keçirilməsinə görə ADU rəhbərliyinə dərin təşəkkürünü bildirib və təəssüratlarını bölüşüb: “Bu kitabın ABŞ-da çap olunması mənim üçün çox əlamətdar hadisədir. Mənim əvvəllər ingilis dilində çap olunan əsərlərim rus dilindən tərcümə olunardı. Bu kitabdakılar isə birbaşa Azərbaycan dilindən, yəni orijinaldan tərcümə edilib. Burada mənə xoş gələn ayrı bir cəhət də hekayələrdən əlavə tərcüməçilərin, redaktorların yazdığı şərhlərdir. Bu şərhlərdə Azərbaycan milli koloriti öz əksini tapıb”.
Anar AYB-nin Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzi ilə universitetin Tərcümə Mərkəzi arasında sıx əməkdaşlıq yaradılmasını, bu çərçivədə müasir ABŞ ədəbiyyatına aid ayrıca nəşr hazırlanmasını təklif edib.
Görüşün sonunda Anar gənc tərcüməçilərin suallarını cavablandırıb və tədbir maraqlı müzakirə ilə yekunlaşıb.
Şahanə MÜŞFİQ
çap et