VƏTƏN
Nəğmə də bitir,
şeir də,
yol da...
Hələ arzular da -
bircə sən,
bircə sən
bitmirsən,
Vətən!
Şükranlıq türküsü
İllərin həsrətini yerə vurdu bu görüş,
Uzanan yad əlləri elə qırdı bu görüş,
Qaranlığın bağrını yardı, yardı bu görüş,
Şükür, bizi bizlərə qovuşdurana Şükür!
Başımızdan dərdləri sovuşdurana Şükür!
Harda isə gümanlar gümana düşüb getdi,
Çin çıxmayan yuxular dumana düşüb getdi,
Şuşasız zamanımız zamana düşüb getdi,
Şükür, bizi zamanla barışdırana Şükür!
Şükür, bizi Şuşaya qovuşdurana Şükür!
Bir tərəfdən gün çıxdı, bir tərəfdən ay doğdu,
Payızların içindən bahar doğdu, yay doğdu,
Başımızın üstündə mutlu, mavi göy doğdu,
Şükür, bizi bu göyə yaraşdırana Şükür!
Şükür, bizi Şuşaya qovuşdurana Şükür!
Ha tərəfə yön aldıq, yönümüz çiçəklədi,
Səsimiz qönçə tutdu, ünümüz çiçəklədi,
Sabahın gətirdiyi günümüz çiçəklədi,
Şükür, bizi bizlərə qovuşdurana Şükür!
Ayrılığı Şuşadan sovuşdurana Şükür!
Şuşam
O bizim ağaclarıydı,
o bizim küləkləriydi,
o bizim yağışlarıydı...
Duruşundan tanıyırdım
qoxusundan tanıyırdım,
yağmasından tanıyırdım.
Ağac da boynubüküydü
külək də qırıq-qırığıydı
bulud da cilik-ciliyiydi...
Ağacına qurban olum, dedim
buluduna qurban olum, dedim,
daş yoluna qurban olum dedim...
O qədər qurban oldum ki, -
gördüm anam da qurbandı,
gördüm balam da qurbandı...
Qurbanlarını qəbul elə, Şuşam!
Şuşam, necəsən?
Elə nigaranam küçələrindən,
gecələr düşəndə gecələrindən,
suyundan, havandan, sərçələrindən,
elə nigaranam, Şuşam, necəsən?
Gəzdiyim talalar yenə dururmu,
səsim dincliyini yenə yorurmu,
bir uşaq arada məni sorurmu,
elə nigaranam, Şuşam, necəsən?
Uçduğum budaqlar yuvasızdımı,
sağalmaz dərdlərin dəvasızdımı,
indi səhərlərin havasızdımı,
elə nigaranam, Şuşam necəsən?
Yazların içində o yaza bəndəm,
hələ də könlümdə bir qıza bəndəm,
bu Cıdır ömürdə bir Düzə bəndəm,
elə nigaranam, Şuşam necəsən?
Evimizə gedirəm
Akif Səmədə
Ürəyim elə atır,
evimizə gedirəm.
İlahi, nə mutluluq,
bu gün bizə gedirəm.
Qollarım qoşa qanad,
uçacağam yolları.
Yaralarıma təpib
qucacağam yolları.
Bənövşə qoxusunun
içindən keçəcəyəm.
Məni məndə gizlədən
Elçindən keçəcəyəm.
Bu ayrılıq, bu həsrət
Şükür ki, başa çatır.
Evimizə gedirəm,
evimiz Şuşadadır.
Ağdam camisində yazılan şeir
Darıxacaq burnumun
ucunda ayrılıqlar.
Qəfildən gün çıxacaq
itəcək qaranlıqlar.
Bir uşaq yüyürəcək
xəyallardan üstümə.
Baxacağam bu uşaq,
özümmüşəm sən demə.
Qəmər nənəm gələcək
boyumu oxşamağa.
Bir ömür başlayacaq
yenidən yaşanmağa.
***
Cıdır düzündən etüd
Cıdır düzünə düşən axşamların
aydınlığında qeyb oluram...
Qollarımı yana açıb ən gözəl uçuşunu
yaşamaq istəyirəm
geriyə qalan ömrün.
Bu uçuş bitsin, istəmirəm,
bu aydınlıq qaralsın, istəmirəm.
Bütün tərk edilmiş evlərin sevincini
yaşamaq istəyi var ruhumda, canımda.
Bütün qaranlıq yolları işıqla doldurmaq
həvəsim var,
bütün qırıq yolları bir-birinə
bağlamağım gəlir,
yenidən, yenidən qollarımı yana açıram,
uçuram, uçuram, -
unutmamaq üçün,
xatırlamaq üçün,
yaşamaq üçün.
Cıdır düzündə Rəsul Rzanı xatırlarkən
Yaşılından sarısına düşürük ömrün,
ağından qarasına,
mavisindən qırmızısına.
Hər günü bir rəngə batır vaxtımız,
bir rəng boyayır bizi,
ya da biz bir rəngi boyayırıq
ovqatımızla,
halımızla.
sonra rəngləri qurtarır ömrün, -
bir göy qurşağı asılır göydən.
Ağdamda ilk şeir
Bir ötən günün qoxusu burnumda,
havası başımda
və neçə vaxtdır ki,
o günü yaşamaq istəyim
burnumun ucunda alça çiçəyi tək açılır,
alça çiçəyi tək solur.
Burnumun ucunda darıxır
Olanlar,
unudulanlar,
ötənlər,
bir də mən,
Ən çox mən darıxıram hamıdan ötrü -
hamı da o gündə,
o ötən gündə.
... burnumun ucundan keçir külək,
alça çiçəklərini sovuraraq...
Bir şəhərlik sükut
Ağdamıma
İndi bir şəhər susuram,
bir uzaq şəhər...
Bütün unutduqlarım küçələrində,
yollarında,
yaddaşında...
Xəyallarımda kor olmuş əllərim
bir divar gəzir
üstü kömür yazılı,
təbaşir yazılı
adımın baş hərfi o divarda unudub
sevdalı olduğunu...
Və bütün sevdalar unudulur, bildim
amma ayrılıqlar unudulmur,
unudulmur...
Və o boşluqda ən çox notlara möhtacam
bir şəhərin nəğməsini susuram
qum saatının boşalmış şüşəsində...
Atam üçün rekviyem
Əkdiyin qələmlər
çinar oldu, söyüd oldu...
Nəvələrin çoxaldı,
böyüdü,
umud oldu...
Səndən sonra bu ömür də bulud oldu, Ata...
Evimizin damında quruldaşan qumrular
ovcun üçün darıxıblar,
ovcundakı dənlər üçün,
yemlər üçün darıxıblar.
Darıxıb sənin üçün
sabahlar da,
gecələr də...
Səninlə çəkdirdiyim şəkillər də
...Mən təzə şəkillər çəkdirmirəm,
köhnə şəkillərlə ovunuram.
Səninlə çəkdirdiyim şəkillər
indi məndən xoşbəxtdilər.
Şəkillərdə nə gözəl varsan,
gözlərin gülür,
üzün gülür,
şəkillər gülür... mən ağlayıram.
Təsəllim şəkillərindi, Ata!
amma
şəkillərinə deməmişəm öldüyünü.
İstanbulda Şuşa yuxuma girdi
İstanbulda Şuşa yuxuma girdi -
Köhnə məhəlləmiz... dəmir darvaza...
Bu necə yuxudu, ah bu nə sirdi -
Boz dağlar təzəcə çıxmışdı yaza.
Xanın səsi gəldi Qala tərəfdən,
Buludlar axırdı - bəyaz buludlar...
Bir qaya üstündə dayanmışdım mən,
Gözümdə könlümdə böyük umudlar.
Yuxudan oyandım, - gecə yarıydı,
Quyruqlu bir ulduz düşdü dənizə.
Həsrət ürəyimi sancan arıydı, -
Şuşa ilğım kimi göründü gözə.
Dəniz sahilində poyraz əsirdi,
İstanbul yuxusuz, İstanbul oyaq.
Boğazda qərib bir xəyal gəzirdi,
Qız qülləsi yaxın... Şuşa çox uzaq...
Özünlə görüş
Bir gün də yollar bitər
çiyinlərdən düşərsən.
Köhnə qəbirstanlıqda
təzə qəbrin içində
özünlə görüşərsən.
Yadına salarsan ki,
nə günahlar etmisən,
nə savabların olub.
Cavabsız sualların,
içində sualsız
çox cavabların olub.
İstəmisən itəsən
adamların gözündən.
Daha gələn olmasın
ləpirindən, izindən.
İstəmisən hüzura
qovuşasan hardasa.
Dərdini bir ağaca
danışasan hardasa.
Amma istədiklərin
dönüb gerçək olmayıb.
İllər beləcə keçib
daha ömür qalmayıb.
Bir gün də yollar bitib
çiyinlərdən düşmüsən.
Hamı səni tərk edib,
özünlə görüşmüsən...
Bir ömürlük ixtisar
Məktəbdən öyrənmişdim ixtisar eləməyi,
sonra həyat öyrətdi...
Məktəbdə yazı taxtasında edərdim ixtisarları,
həyatda həyatımdan...
Sanki həyat ixtisar eləməkdən başqa
heç nə öyrədə bilmirdi...
Silib atırdın elə
və beləcə ixtisara düşdü
neçə dost,
neçə tanış,
neçə insan.
Məktəbdən sonra
günlərin ixtisarına keçdim,
sonra ayların,
sonra illərin...
Elə oldu ki,
bütöv bir ili ixtisar elədim ömrümdən,
sonra bütöv bir ömrü...
Sonra saçlarımı ixtisar elədim,
ürəyimi,
əllərimi...
Sonra da özümü ixtisar elədim!..
Ürəyim
İndi əlimin altındadı ürəyim,
hara istəsəm fırlaya bilirəm.
Hərdən döyüntüsü başıma düşəndə,
götürüb kənara qoyuram,
bilirəm inciyir,
amma neyləyim,
məni ən çox ürəyim yorur.
Əvvəl elə bilirdim,
fikir yorğunuyam,
indi bilmişəm ki, ürək yorğunuyam.
Daha yolunu tapmışam,
ağrıyanda bir daşın altına qoyuram,
döyünməyəndə çıxarıb silkəliyirəm,
ora atıram, bura tullayıram.
Bircə mən bilirəm,
ürəyimin başına nə oyun açıram.
Əvvəl dilimin altındaydı,
indi əlimin.
Xoşbəxtlik
Xoşbəxtlik gələndə
qırıq-qırıq gəlirsə...
Bir gün əllərin sevinirsə,
bir gün gözlərin gülürsə,
bir gün də səsin
xoşbəxt olursa...
Sonra qırıq xoşbəxtliklər
qırıq xəyallar kimi
gözlərinin suyunda
zədələnirsə...
Sən xoşbəxt
olmadığını anlayırsan.
Anlayırsan ki,
xoşbəxtlik gələndə
bütöv gəlməli,
tam gəlməli.
Və üzünün ikisi də xoşbəxt olmalı,
gözünün ikisi də gülməli -
biri güləndə,
biri ağlamamalı.
Kim dünyanı sevdisə...
Başqa bir yol da yoxdu,
durub çıxıb gedəsən.
Gözünü yaşamaqdan,
çəkib, yığıb gedəsən.
Nə başqa bir yer də var,
başqa saatlarıyla.
Hanı başqa adamlar,
başqa həyatlarıyla.
Başqa bir yer axtardım,
bu yer məni açmadı.
Bu yol mənə yatmadı,
bu yol məndən qaçmadı.
Keçmişdə qalır hamı,
keçmiş necə evdisə.
Ölüm gəlib apardı,
kim dünyanı sevdisə.
Dönüşsüzlük
Səhər yelləri günəşdən küsəcək,
gülüşlər dodaqlarından,
ağaclar yarpaqlarından.
səsin əks-səda verib uçrumdan yıxılacaq,
yuvalar boşalacaq,
quşlar yuvaya həsrət qalacaq.
intihar edən arzular gözlərindən asılacaq...
O, gəlməyəcək.
necə ki, yağışlar yağış kimi buluda qayıtmır,
necə ki, göz yaşları gözlərinə qayıtmır.
hər şey belədi indi...
gedirlər, qayıtmırlar.
Sənli xatirələr
Bütün xatirələr adına bağlı,
indi xatirənin sənsizliyidir.
Şəklimi özündə aparıb gedən,
solğun gözlərinin mənsizliyidir.
Mən sənli dünyanın sənsizliyində,
sən mənli dünyanın mənsizliyində.
Necə tutuşacaq baxışlarımız,
qaranlıq dünyanın günsüzlüyündə.
Beləsi heç olmur, elə sevəsən,
sonra həsrətlərə yovuşmayasan.
Dizində susasan ayrılıqların,
sonra da öləsən, qovuşmayasan.
Sənli xatirələr xatirə deyil,
daha indən belə sənsizlik imiş.
Mən harda varamsa, orda sən yoxsan,
sən harda varsansa, mənsizlik imiş.
Bütün xatirələr yaralı quşdu,
uçurlar, təzədən mənə dönürlər.
Sənin mənsizliyin qara torpağa,
mənim sənsizliyim sənə dönürlər.
Sevgilim
Bu dünya dediyin bu dünya,
sənsiz heç imiş, sevgilim.
Arzular durna qanadlı,
bahardan köç imiş, sevgilim.
Ömür də boşluğun boşunda,
ömür də qışlığın qışında,
bircə yol qalıb huşumda,
o da ki, keç imiş, sevgilim.
Qaradan qarası bəllidi,
sən adlı yarası bəllidi,
bilirsən, harası bəllidi?
Orası puç imiş, sevgilim.
Qaldım
Uçub getdi arzular da,
arzulardan gendə qaldım.
Heç bilmirəm kimlər məndə,
mən də belə kimdə qaldım.
Gün qurutdu qurulandım,
gözyaşında durulandım,
yağmalandım, yarılandım,
bir yağışlı nəmdə qaldım.
Aydınlıqlar duman kimi,
məndən xeyir uman kimi,
hələ də bir güman kimi,
bilirəm ki, səndə qaldım.
Sevgi
Göyüm göyündən keçmirsə,
külüm külündən keçmirsə,
bütün yollar
sənin yolundan keçmirsə...
keçmirsə, sevgi deyil.
Sevgi söz yarasıdı,
göz yarasıdı.
Sevgi ürəkdə köz yarasıdı,
buludu yandırır,
göyü yandırır.
Ən isti yağışlar sevgili buludlardan yağır,
sevgili göylərdən gəlir.
Hələ getmədiyin yollar var,
getmədiyin yerlər var sevgi adında.
Heç bilmirsən gedib hara çıxır.
Başına sevgi gəlməyən yerdə,
başına dərd gələr,
dərdlərə danışarsan bütün yuxularını.
Göyüm göyündən keçmirsə...
bütün sevgilər ayrılıqdı.
Sevda şeiri
Bu sevda dediyin...
bir uçuş uçmaqlıq,
bir baxış baxmaqlıq
və bir şeirlik olur.
Sonra ha uçsan da təyyarələrdə,
bu uçuş o uçuşa bənzəmir.
Bu baxmaq o baxmaq olmur
və yazdığın bütün şeirlər
o sevda şeiri kimi içindən gəlmir.
İçindən gəlməyən gülüşləri
gülürsən dodaqlarında,
içindən gəlməyən
bir yaşam yaşayırsan.
Görürsən ki, bu ömür sənlik deyil...
sənlik deyil bütün günlərin ertəsi...
Sən orda qalmısan,
bir baxışda,
bir uçuşda,
bir şeirdə.
Və bir gü
nün ertəsi...
gözlərinin yaddaşından silirsən
bütün xatirələri.
Sonra iki damla yaş yandırır dodaqlarını...
İki damla yaşda ya gözlərinin dadı,
ya sevdanın.
Bu sevda dediyin...
ayrılıq adında,
bu uçuş dediyin ayrılıq adında
və bu şeir də ayrılıq.
Bölünüb
Nə vaxtsa dünya biriydi,
indi ikiyə bölünüb.
İndi bu böyük şəhər də,
tinə, küçəyə bölünüb.
Bahar da qış kimi düşür,
günlər də daş kimi düşür,
yağış da yaş kimi düşür,
gecə də gecəyə bölünüb.
Hər şey yox kimi dəyişib
ağrılar çox kimi dəyişib,
tüstülər ah kimi dəyişib,
ömürlər təkliyə bölünüb.
Sol
Küləklər də sol tərəfindən əsir adamın,
yağışlar da soldan yağır.
Atılan daşa sağ çiynini döndərirsən,
daş da sağdan adlayıb sola dəyir.
Və kürəyindəki yükləri sanma kürəyin daşıyır,
sol tərəfin daşıyır o yükləri də,
o sancıları, o ağırlıqları da.
Hara dönsən sol tərəfindi...
sağından vursalar da,
adam solundan ölür.
Sevdanın ayrılıq tərəfi
Sevda tərəfində oldum həyatın,
özümü ayrılıq tərəfində tapdım.
Bir addımmış sevdaya,
sevdadan ayrılığa uzaqlar oldu.
İndi neçə uzaq var
sevdayla ayrılığın arasında.
Və bizi ən çox bir ayrılıq birləşdirir.
Biz bir ayrılığın sevdalısıydıq,
bir sevdanın ayrılığı girdi araya.
Və sevda tərəfində gün söndürür buludlar...
Mən buludu geyinib getdim,
hələ də susuzluq vurur içimi.
Hələ də sevda tərəfinə keçə bilmirəm həyatın...
Ya həyat elə ayrılıq tərəfiymiş sevdanın.
Heçlik
Heç kim heç kimin deyil...
O boyda qara torpaq varkən.
Yarpaq ağacın ola bilmirsə,
balıq dənizin,
quş göyün,
yağış buludun,
canı
mızdan qopan sevdalar bizim.
Bizim ola bilmirsə bir əlçim külək,
küləyin apardığı səhər qoxusu.
Hər şey torpağındı...
Hətta külək də,
hətta bulud da,
hətta sevda da.
Heç kim heç kimin deyil,
heç mən də özümün deyiləm...
Ayrılıq
Soyuq kimi daşıyıram
adını dodaqlarımda.
Vida kimi daşıyıram
üzümü ovuclarımda...
Səsimin titrək yerindən
gözlərimi duza batırıram hər gün...
Duzlu yağışlar yağır.
Payız kimi daşıyıram
çöhrəni xatirəmdə.
Qış kimi daşıyıram
səni bu ömürdə.
İyuldu...
Üşüyürəm.
Şair ömrü
Öz yüküm öz kürəyimdə,
çəkə bildikcə çəkirəm.
Qaranlığın ilməsini,
sökə bildikcə sökürəm.
Axa bildikcə axıram,
baxa bildikcə baxıram,
qalxa bi
ldikcə qalxıram,
çökə bildikcə çökürəm.
Cığırlarda izlərimi,
baxışlarda gözlərimi,
vərəqlərdə sözlərimi,
əkə bildikcə əkirəm.
Yaşamadıqlarımın yaşantısı
Sənin məndəki yerin
gedə bilmədiyim yer kimi
içimdən qopmayan yoxuşdu.
Havada yaz,
sənin yerində qışdı,
qardı,
yağışdı.
Sənin məndəki yerin
həsrətlə dolu,
acıyla dolu.
Qalan yerlərim boşdu.
Mən boyda boşluqda
bir gerçək yerdi günəşsiz,
bir doğru xəbərdi sənsiz,
o qədər gerçək ki...
Qarın altında bir quş kimi üşüyür
sənin məndəki yerin.
Sənin məndəki yerin ayrıdı...
yaşamadıqlarımın yaşantısıdı.
Xatırla
Xatirələr yaralıdı, dəymə heç,
dərd qapısı aralıdı, döymə heç,
istəyirsən... mənə bir şey demə heç,
ara-sıra bulud-bulud xatırla.
Hərdən də bir xəyalları al, gedək,
o yolları gözlərindən sal, gedək,
istəyirsən... xəyallarda qal, gedək,
ayrılığı umud-umud xatırla.
Kimsə itsin dumanında illərin,
qayıtmasın gümanında illərin,
istəyirsən... səndə qalsın əllərim,
sonra məni unut, unut, xatırla.
çap et