Çaparaq notlar - Firuz Mustafa yazır
42 illik ömrün ictimai uğurları və şəxsi faciələri - Misir Mərdanov yazır
"Şeirin taleyi haqqında son hökm oxucunundur..."
Azərbaycanın təhsil sistemi milli təhlükəsizlik kontekstində
Haqqımızda
|
Əlaqə
|
Mobil versiya
|
Köhnə 525
|
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
COP29
Mədəniyyət
İdman
Dünya
Qarabağ
Ədəbiyyat
Digər
Şəhidlər-qazilər
"525" - 30
Ədəbi köşk: Nə var, nə yox?
Müsahibə
Region
Rəsmi
Şou-biznes
525-ci qəzetə yubiley təbrikləri
"525" - 25
Faydalı
Media
Turizm
Maraqlı
Təhsil
Texnologiya
Son xəbərlər
25 Aprel 2024
19:17
BDU-da Karyera Festivalı keçiriləcək
19:08
Azərbaycanın U-17 millisi Özbəkistana uduzdu
19:05
Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi əməkdaşlığı müzakirə edilib
19:00
Çaparaq notlar -
Firuz Mustafa yazır
18:55
"Büdcəyə yenidən baxılacağı istisna deyil"
18:47
Şagirdlər Qərbi Azərbaycan mövzusunda olimpiadada yarışacaq
18:41
Aprelin bütün sosial ödənişləri yekunlaşıb
18:39
"Turizm neftdən sonra Azərbaycana ən çox valyuta gətirən sektordur"
18:29
Milli Məclis Avropa Parlamentinin qətnaməsinə etiraz edib
18:11
BDU Çinin Hefei Texnologiya Universiteti ilə əməkdaşlığı genişləndirir
18:08
Azərbaycanla Ermənistan arasında 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
18:05
Malıbəyli kəndində aşkar edilmiş insan qalıqlarının sayı 8-ə çatıb
18:00
42 illik ömrün ictimai uğurları və şəxsi faciələri -
Misir Mərdanov yazır
17:45
İlham Əliyev və Sadır Japarov Ağdamda Şahbulaq qalasında olublar -
YENİLƏNİB
17:39
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdamda orta məktəbinin təməlqoyma mərasimində iştirak ediblər -
YENİLƏNİB
17:29
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar -
YENİLƏNİB
17:17
Azərbaycan və Qırğızıstan liderləri Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışında iştirak ediblər -
YENİLƏNİB
17:12
Prezident İlham Əliyev Sadır Japarova Qarabağ atı hədiyyə edib
17:08
İlham Əliyev və Sadır Japarov Ağdamda Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar -
YENİLƏNİB
17:05
Buraxılış imtahanlarında ən yüksək nəticə göstərən bölgələr açıqlanıb
17:00
"Şeirin taleyi haqqında son hökm oxucunundur..."
16:56
XİN rəhbəri: COP29 çərçivəsində Azərbaycan Almaniyanın dəstəyinə arxayın ola bilər
16:40
Qırğızıstan Prezidentinin Azərbaycana dövlət səfəri başa çatıb
16:30
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
16:19
Prezident İlham Əliyev Şarl Mişeli COP29-a dəvət edib
16:00
Azərbaycanın təhsil sistemi milli təhlükəsizlik kontekstində
15:33
Elmira Süleymanova dəfn edilib -
YENİLƏNİB
15:30
İradə Əliliyə yubiley təbrikləri
15:19
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam şəhərində olublar -
YENİLƏNİB
15:10
Birinci sinfə qəbulla bağlı 23 alternativ qeydiyyat mərkəzi yaradılıb
15:00
Minnətdarlıq duyğusu -
Qəzənfər Paşayev yazı
14:49
Ali təhsil müəssisələrinin magistraturalarına qəbul imtahanı keçiriləcək
14:48
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıb, şəhərin Baş planı ilə tanış olublar
14:39
İşğaldan azad edilmiş Malıbəyli kəndində insan qalıqları aşkar edilib
14:32
"Vətəndaşlarımız öz pullarının yarından çoxunu ərzaq məhsullarının alınmasına yönəldir"
14:26
PFL hakim təyinatlarını açıqladı
14:24
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır
14:10
"Qəbələ"nin futbolçusu əməliyyat olundu
14:05
“Yüksəliş” müsabiqəsinin “Ümumi biliklər imtahanı”nın nəticələri açıqlanıb
14:00
Bu dünyada biz də varıq -
Fidan Malik yazır
13:57
Rusiya XİN Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyinin quraşdırılmasına münasibət bildirib
13:55
COP29 Prezidenti: "Azərbaycan başa düşür ki, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə nümunə göstərməlidir"
13:52
FHN: Ötən sutka 46 yanğına çıxış olub
13:48
“Yüksəliş” müsabiqəsinin ümumi biliklər imtahanının nəticələri açıqlanıb
13:44
"Macarıstan hər zaman Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib" -
Peter Siyarto
13:39
Ermənistanda vətəndaşlar Azərbaycanla delimitasiyaya etiraz olaraq bir neçə avtomobil yolunu bağlayıb
13:35
Sabah hava necə olacaq?
13:26
"İrəvan Bakı ilə təbii qaz alışı məsələsini müzakirə etməyə hazırdır" -
Alen Simonyan
13:22
Sabunçuda qızıl mağazasını talamaq və çətənə kolları əkməyə görə iki nəfər tutulub
13:18
Sahil Babayev: "Azərbaycan Macarıstana təbii qaz tədarükünə başlayıb"
13:14
Su hövzələrində insanların təhlükəsizliyinin təmin olunması ilə bağlı təlim keçirilib
13:09
"Türk dünyası Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsində Azərbaycanla həmrəydir" -
Fuat Oktay
13:05
Gəncə alimləri yaşıllaşdırma aksiyası keçiriblər
13:00
"Green Start Academy"nin 5 illik yubileyi qeyd olunub
12:54
"Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesinin başlanılması sülhə aparan yoldur" -
Peter Siyarto
12:51
Baş Prokurorluq Nəsib Quliyevin intiharı ilə bağlı yayılan xəbərlərə görə mediaya müraciət edib
12:48
Bakıda 3 məktəb direktoru barəsində intizam tənbeh tədbiri görülüb
12:42
QTA COP29-la bağlı apardığı monitorinqlər zamanı 93 müəssisədə nöqsanlar aşkarlayıb
12:39
Azərbaycan-Macarıstan Hökumətlərarası Birgə Komissiyanın iclasının yekunlarına dair Protokol imzalanıb
12:36
Qərbi Azərbaycan İcması ABŞ Dövlət Departamentinə cavab verib
12:31
Azərbaycan Tacikistanla şəhərsalma və memarlıq sahəsində təcrübə mübadiləsi aparacaq
12:25
Yaxın vaxtlarda Təbrizdə Ermənistanın Baş Konsulluğu açılacaq
12:19
Gəncədə qanunsuz tikili sökülüb -
VİDEO
12:13
Hərbi xidmətə aprel çağırışı yekunlaşır
12:07
Naxçıvanın Baş naziri işdən azad olunub, yeni Baş nazir təyin edilib
12:00
Azərbaycan - Rusiya münasibətləri daha yüksək inkişaf səviyyəsinə qədəm qoyub
11:54
Siyasi-diplomatik masada Azərbaycan adı -
Sülh şəraitində qələbə
11:48
"Qarabağın bərpa işlərində iştirakla bağlı planımız noyabra qədər hazır olacaq" -
Peter Siyarto
11:42
“Məşğulluğa Dəstək Layihəsi” ilə bağlı daha iki rayonda ictimai dinləmələr keçiriləcək
11:36
"Azərbaycanla Macarıstan arasında ticarət dövriyyəsi 40 faiz artıb" -
Nazir
Son xəbərlərin davamı »
Hüseyn Cavid yaradıcılığında qadın problemi
Yazar
Oxunub:
5600
dəfə
a
-
A
+
29.11.12 11:30
Sevinc Əsədova
Qərb
Universitetinin
magistri
Sosial
mədəni
düşüncədə
qadın
problemləri
bütün
dövrlərdə
mövcüd
olmuş
,
cəmiyyətin
həyatında
çox
mühim
əhəmiyyət
kəsb
etmişdir
.
Həmin
problemlər
XIX
və
XX
əsrlərdə
Azərbaycan
ziyalılarının
,
yazıçı
və
şairlərin
marağını
çəkmiş
və
onlar
qadın
azadlığı
uğrunda
ardıcıl
mübarizə
aparmışlar
.
Belə
yaradıcı
insanlardan
biri
də
Azərbaycanın
dahi
şairi
və
mütəffəkiri
Hüseyn
Caviddir
.
H
.
Cavidin
yaradıcılığında
qadın
problemi
,
ailədə
və
cəmiyyətdə
qadına
münasibət
,
qadının
yeri
və
rolu
məsələsi
də
mühüm
yer
tutur
.
Demək
olar
ki
,
Cavidin
elə
bir
əsəri
yoxdur
ki
,
orada
qadınla
bağlı
bu
və
ya
digər
məsələyə
toxunulmasın
.
İyirmi
iki
pyes
və
yüzlərlə
poema
və
şeirlərin
yaradıcısı
olan
H
.
Cavidin
əsərlərinin
bir
çoxu
qadın
adı
ilə
adlandırılmışdır
. (“
Afət
”, “
Maral
”, “
Şeyda
”, “
Şəhla
”
və
s
.).
Sənətkar
“
Şərq
qadını
”
şeirində
qadınının
cəmiyyətdə
durumunu
heç
də
ürək
açan
olmadığını
dilə
gətirir
.
Şeirin
elə
girişində
bu
qadını
belə
təqdim
edilir
: “
Mən
nə
idim
?
Şərqin
əzilmiş
qadını
! (
Biraz
sükut
...)
Mən
nə
idim
?
Uf
,
onu
heç
sormayınız
!
Varlığım
bir
quru
heç
”.
“
Varlığı
heç
olan
”
bu
qadın
gözəldir
.
Cəmiyyət
həyatında
yeri
məhdud
olsa
da
,
seksual
obyekt
olaraq
diqqət
mərkəzində
durur
: “
Vardı
bir
çox
tapınanlar
da
mana
,
Çünki
pək
dilbər
idim
”-
deyir
.
Qadının
doğulduğu
gündən
elə
tarixin
,
zəmanənin
əsiri
olduğunu
bildirən
şair
qeyd
edir
ki
,
qadın
elə
anadan
olandan
gün
görmür
,
hər
zaman
əzab
,
əziyyətlərə
dözməli
olur
.
Özü
istəmədən
məcbur
onu
çirkləndirə
bilərlər
.
Keçmişin
ən
qaba
,
ən
vicdansız
Kirli
dırnaqları
qəhr
etdi
məni
.
Görmədim
gün
işığı
;
Doğduğum
gündən
—
əvət
—
tarixin
Paslı
zəncirləri
inlətdi
məni
.
Cavid
feodal
əxlaqının
,
şəriət
qanunlarının
köhnəlmiş
adət
və
ənənələrin
möhkəm
kök
saldığı
cəmiyyətdə
,
öz
acı
həyatını
yaşayan
və
bu
ümidsiz
həyatdan
xilas
yolunu
yalnız
ölümdə
axtaran
zavallı
qadınları
yaddan
çıxarmır
,
onları
mülkədar
dini
əxlaqının
qurbanları
sayır
.
Bu
qadın
obrazları
vasitəsilə
Cavid
,
qadına
vəhşi
münasibətin
məişətdə
və
cəmiyyətdə
nə
qədər
dərin
kök
saldığını
göstərir
,
buna
öz
nifrətini
və
etirazını
bildirir
.
Hər
tərəfdən
qara
bir
mövhumat
Pərdələr
çəkdi
həmən
gözlərimə
...
Qoparırkən
fəryad
,
Etdi
qanunilə
din
istehza
Mənim
öksüzcə
qırıq
sözlərimə
.
Lakin
şeirin
sonunda
şair
o
qaranlıq
günlərin
arxada
qaldığını
şərq
qadınının
azadlığına
nail
olduğunu
bildirir
,
İmdi
lakin
o
tikənlərdən
uzaq
Gülərək
,
oynayaraq
,
Yaşamaq
zövqünü
duymaqdayım
ancaq
,
ancaq
...
Yox
,
mən
artıq
sürünən
heç
deyilim
,
Parçalanmış
da
qaranlıqdan
hörülmüş
kəfənim
,
Qeyd
etmək
lazımdır
ki
,
Hüseyn
Cavidin
qadın
məsələsinə
münasibəti
,
onun
qadın
haqqında
görüşləri
həmişə
eyni
olmamışdır
və
onlar
zaman
keçdikcə
müəyyən
dəyişikliklərə
uğramışlar
.
Yaradıcılığının
ilk
dövrlərində
qadını
əsasən
zəif
,
gücsüz
,
alçaldılan
,
təhqir
olunan
bir
məxluq
kimi
göstərən
Cavid
,
yaradıcılığının
sonrakı
dövrlərində
,
qadını
öz
hüquqları
uğrunda
mübarizəyə
qadir
olan
bir
insan
kimi
səciyyələndirir
.
Məsələn
,
yaradıcılığının
ilk
dövrünə
aid
olan
, “
Bir
qızın
fəryadı
”, “
Vərəmli
qız
”
və
s
.
əsərlərində
,
şair
qadını
yazıq
,
bədbəxt
,
fiziki
və
mənəvi
əzab
və
iztirablar
altında
inləyən
bir
məxluq
kimi
təsvir
edir
.
Lakin
müəyyən
vaxt
keçdikdən
sonra
Cavidin
bu
məsələyə
münasibəti
müəyyənləşir
və
konkret
şəkil
alır
.
Məşhur
“
Qadın
”
şeirində
o
artıq
qadının
acı
taleyini
təsvir
etməklə
,
ona
mərhəmət
hissi
ifadə
etməklə
,
onun
iniltilərini
eşitməklə
kifayətlənmir
,
onun
cəmiyyətdə
və
ailədə
rolu
məsələsini
ön
plana
çəkir
,
diqqəti
bu
məsələyə
yönəldir
.
Qadın
onun
nəzərində
yeni
nəslin
tərbiyəçisi
,
insanlığın
anasıdır
.
O
yalnız
öz
övladlarının
deyil
,
bütün
millətin
anasıdır
.
Bunu
isə
“
Qadın
!
ey
möhtərəm
ənisi
bəşər
!
Sənsiz
öksüz
qalırdı
çinsi
bəşər
”.
Cavid
eyni
zamanda
qadının
təhsil
almasını
,
onun
savadlı
olması
istəyir
.
Bunu
“
Qız
məktəbində
”
adlı
şeirində
qələmə
alan
sənətkar
həmçinin
qadınları
sadə
olmağa
çağırır
.
Onları
qızıl
,
bəzəkdən
xilas
olmağa
,
savadlı
olmağa
səsləyir
.
Qadının
sərvətinin
onun
mənəvi
təmizliyi
olduğunu
bildirir
.
–
Quzum
,
yavrum
!
Adın
nədir
?
–
Gülbahar
.
–
Peki
,
sənin
anan
,
baban
varmı
?
–
Var
.
–
Nasıl
,
zənginmidir
baban
?
–
Evet
,
zəngin
,
bəyzadə
...
–
Öyle
ise
,
geydiyin
geyim
neyçin
böyle
sade
?
Bununla
yanaşı
,
Cavid
insanları
bir
-
birini
sevməyə
çağırır
.
O
,
bildirir
ki
,
Allahı
sevməklə
yanaşı
,
onun
yaratdıqlarını
,
bəndələrini
də
sevməlisən
.
–
Çox
doğrusöz
...
Bu
dünyada
sənin
ən
çox
sevdiyin
Kimdir
,
quzum
,
söylərmisən
?
—
Ən
çox
sevdiyim
ilkin
O
Allah
ki
,
yeri
-
göyü
,
insanları
xəlq
eylər
.
—
Sonra
kimlər
?
—
Sonra
onun
göndərdiyi
elçilər
.
—
Başqa
sevdiklərin
nasıl
,
yoxmu
?
—
Var
...
—
Kimdir
onlar
?
Anam
,
babam
,
müəlliməm
,
birdə
bütün
insanlar
...
Burada
H
.
Cavidin
qəlbini
iftixarla
dolduran
Azərbaycan
qızlarının
oxuması
və
gələcək
anaların
cəmiyyətdə
öz
layiqli
yerlərini
tutacağına
bəslədiyi
inamdır
.
Bizi İnstagramda izləyin
Müəllifin digər yazıları
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
Kriminal
Mədəniyyət
İdman
Şou-biznes
Ədəbiyyat
Çap versiyası
© 2012-2024 525.AZ Müəllif hüquqları qorunur.
Sayt Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera və Internet Explorer ver. 7.x ilə tam dəstəklənir. Məlumatdan
istifadə etdikdə istinad mütləqdir.