Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin ideyası, önsözü və elmi redaktorluğu ilə nəşr olunmuş “ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri işığında (1919-1920-ci illər)” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.
Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə ölkə rəhbərinin 2018-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi haqqında müvafiq srəncamını xatırladaraq bildirib ki, dövlət başçısının bu addımı onun ölkə tarixinə yüksək diqqət və qayğısının sübutudur. AMEA rəhbəri qeyd edib ki, ictimaiyyətə təqdim olunan yeni kitabda arxiv materiallarına, mühüm sənədlərə əsaslanaraq tariximizin vacib məqamlarına dair faktlar oxuculara çatdırılır. Akademik Akif Əlizadənin sözlərinə görə, ölkə tarixi üçün yenilik hesab edilən kitabda aparılan tədqiqatlar və əldə olunan nəticələr akademiyada müvafiq sahədə prioritet istiqamətlərdə multidissiplinar araşdırmaların aparılmasına təkan verəcək.
Sonra “ADR-İran diplomatik münasibətləri haqqında yazışmalar və müasir dövr” mövzusunda məruzə ilə çıxış edən AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli Prezident İlham Əliyevin 2018-ci ilin “Cümhuriyyət ili” elan olunması ilə bağlı müvafiq sərəncamının Azərbaycan elmi ictimaiyyəti qarşısında mühüm vəzifələr qoyduğunu bildirib. AXC-nin 100 illiyinin yüksək səviyyədə keçirilməsi üçün AMEA-da Tədbirlər planının təsdiqləndiyini və artıq bir neçə iclasın keçirildiyini söyləyən akademik bu kimi tədbirlərin ilin sonuna qədər davam edəcəyini diqqətə çatdırıb. Akademik AMEA-da bir sıra qurumlarla birgə AXC tarixinin daha dərindən öyrənilməsi istiqamətində samballı elmi-tədqiqat və maarifləndirmə işlərinin aparılmasının, kompleks layihələrin həyata keçirilməsinin nəzərdə tutulduğunu deyib. O deyib ki, Türkiyə, Fransa və Rusiya kimi dövlətlərdə də AXC-nin 100 illiyi ilə əlaqədar silsilə tədbirlər təşkil ediləcək.
AMEA-nın vitse-prezidenti yeni kitabın böyük aktuallığa malik olduğunu və müstəqil dövlətçilik təfəkkürünün daha da möhkəmləndirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb. O, ilk dəfə ana dilimizdə nəşr olunan diplomatik yazışmalar toplusunun 1919-1920-ci illərdə İran ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasında siyasi əlaqələrə dair mühüm tarixi mənbələrdən olduğunu deyib.
Kitabda yer alan 98 sənədin ilk dəfə elmi ictimaiyyətə təqdim olunduğunu söyləyən akademik İsa Həbibbəyli bildirib ki, akademik Ramiz Mehdiyev bu nəşrdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Azərbaycan dövlətçiliyinin inkişafındakı rolunu yenidən qiymətləndirib, həmin dövrdə aparılan diplomatik yazışmaları təhlil edib.
Daha sonra çıxış edən Tarix İnstitutunun direktoru, akademik Yaqub Mahmudov Azərbaycanın İranla ortaq tarixə malik olduğunu qeyd edərək bu tarixin öyrənilməsi və gələcək nəsillərə ötürülməsinin vacibliyini vurğulayıb. Yaqub Mahmudov əsərdə Azərbaycan-İran tarixi münasibətlərinə dair maraqlı faktların yer aldığını, bugünədək məlum olmayan bir sıra məqamlara aydınlıq gətirildiyini diqqətə çatdırıb. Bildirib ki, topluda İran-Rusiya, İran-Ermənistan münasibətlərindən də söz açılır.
Akademik Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru, akademik Gövhər Baxşəliyeva çıxış edərək Azərbaycan tarixinin öyrənilməsi baxımından kitabı yüksək qiymətləndirib, onun ərsəyə gəlməsində rolu olan bütün alim və mütəxəssislərə təşəkkürünü bildirib. Şərqşünaslıq İnstitutunda Mənbəşünaslıq şöbəsinin fəaliyyət göstərdiyini diqqətə çatdıran alim institutda “Cümhuriyyət ili” çərçivəsində bir sıra tədbirlərin həyata keçiriləcəyini deyib.
Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Musa Qasımlı isə çıxışında akademik Ramiz Mehdiyevin Azərbaycan tarixinə dair qələmə aldığı hər bir əsərin xüsusi önəm daşıdığını deyib. Faktların oxucuya dəqiq və dolğun çatdırılmasında kitab üçün istifadə olunan arxiv materialların tərcüməsi zamanı orijinallıq və diplomatiya üslubunun qorunmasının böyük rol oynadığını bildirib.
Sonda çıxış edən kitabın tərcüməçisi Şahin Yahyayev yeni faktlarla zəngin olan əsərin tariximizin bir sıra qaranlıq səhifələrinə işıq saldığını, həmçinin elmi dövriyyədəki bəzi yanaşmaları fərqli bucaq altında nəzərdən keçirməyə sövq etdiyini bildirib.
çap et