Yağıntı davam edəcək - SABAHIN HAVASI
İsveçrə “Avroviziya-2024”ün qalibi olub
Ön sıraya çıxdıq, Ustad!
QOŞA HEYKƏL
Haqqımızda
|
Əlaqə
|
Mobil versiya
|
Köhnə 525
|
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
COP29
Mədəniyyət
İdman
Dünya
Qarabağ
Ədəbiyyat
Digər
Şəhidlər-qazilər
"525" - 30
Ədəbi köşk: Nə var, nə yox?
Müsahibə
Region
Rəsmi
Şou-biznes
525-ci qəzetə yubiley təbrikləri
"525" - 25
Faydalı
Media
Turizm
Maraqlı
Təhsil
Texnologiya
Son xəbərlər
12 May 2024
20:30
" ABŞ İsraili dəqiq silahlarla təchiz etməyi dayandırmayıb" -
Blinken
20:18
Ölkə ərazisində qeyri-sabit hava şəraiti mayın 15-ə qədər davam edəcək
20:00
Gürcüstan parlamenti mayın 14-də qalmaqallı qanuna üçüncü oxunuşda baxacaq
19:47
"Fransanın siyasi dairələri təxribatçı əməllərini davam etdirirlər" -
İcma
19:29
Yağıntılı hava şəraiti davam edir, bəzi rayonlara dolu düşüb
19:10
Meksika sahillərində 6,4 maqnitudada zəlzələ baş verib
19:05
Zurabişvili "xarici təsirin şəffaflığı haqqında" qanunun icrasını noyabra qədər təxirə salmağı təklif edib
18:41
ATƏT sədrinin Cənubi Qafqaza səfərinin vaxtı məlum olub
18:16
Kosova Serbiya dinarından imtina edir
18:03
Gürcüstan parlamentin sədri: Nə ABŞ, nə də Avropa ölkəmizdəki təsirlərinin şəffaflığını istəyir
17:46
Bu gün İrəvanda hakimiyyət əleyhinə növbəti aksiya keçiriləcək
17:25
Sahibə Qafarova Asiya Qadın Forumunda iştirak edəcək
17:09
Azərbaycan Əfqanıstana başsağlığı verib
16:54
XİN-dən Braziliyaya
BAŞSAĞLIĞI
16:34
Yollarda görmə məsafəsi məhdudlaşacaq -
XƏBƏRDARLIQ
16:17
FHN-dən gözlənilən hava ilə əlaqədar əhaliyə
MÜRACİƏT
16:01
DİM 25 minə yaxın şagird və abituriyent üçün imtahan keçirib -
YENİLƏNİB
15:56
Azərbaycan Könüllüləri Ulu Öndərin xatirəsini yad ediblər
15:48
Güclü külək meteohəssas insanlar üçün əlverişsiz olacaq
15:26
Rusiya sərhədçiləri Zəngəzurda keçid məntəqələrini bağlayır
15:06
Bu gün 400-dən çox namizəd dövlət qulluğu vəzifələri üzrə imtahan verib -
YENİLƏNİB
14:37
Nigeriyada silahlı dəstələrin hücumu nəticəsində 30 nəfər ölüb
14:14
Qəzza zolağında 2 gündə İsrailin 5 hərbçisi ölüb
13:45
Şalva Papuaşvili: Aİ və NATO-nun qapıları neçə illərdir üzümüzə bağlıdır
13:19
Gürcüstanda tələbələr tətilə və etiraz aksiyasına başlayacaqlar
13:02
İsrail Ordusu İordan çayının qərbində əməliyyat keçirir
12:44
Yağıntı davam edəcək -
SABAHIN HAVASI
12:21
Messinin 11 oyunluq seriyası başa çatdı
12:03
Külək güclənəcək, arabir yağış yağacaq -
XƏBƏRDARLIQ
11:49
Ermənistanda əsgərlikdən yayınma cəzaları sərtləşdirildi
11:37
Qırmızı dənizdə 4 PUA vurulub
10:54
Rayonlarda yağış yağıb, şimal-qərb küləyi əsib -
FAKTİKİ HAVA
10:42
Ərdoğan və Miçotakis bir sıra sahələr üzrə əməkdaşlıq sazişləri imzalayacaqlar
10:27
Ukrayna Ordusu Xarkovun bir sıra mövqelərindən
GERİ ÇƏKİLDİ
10:11
Britaniya Ukraynaya rekord həcmdə hərbi yardım ayırıb
09:56
Yeni Zelandiyada 5,4 maqnitudada zəlzələ olub
09:47
"Böyük Dəbilqə": Azərbaycanın daha dörd cüdoçusu mübarizəyə başlayır
09:28
Volqoqrad Neftayırma Zavoduna dron hücumu olub
09:14
Səfirimiz Efiopiyanın XİN başçısı ilə COP29-u müzakirə etdi
09:00
Litvada prezident seçkilərinə səsvermə başlayıb
08:55
İsveçrə “Avroviziya-2024”ün qalibi olub
11 May 2024
23:07
"Qarabağ"ın "Zirə"ni məğlub etdiyi oyun -
VİDEO
21:59
DİN-dən vətəndaşlara XƏBƏRDARLIQ:
Sosial şəbəkələrdə yalan vədlər tüğyan edir
21:02
Əlaqələndirmə Qərargahının növbəti iclası Xankəndi şəhərində keçirilib
20:33
Lənkəranda yenidən zəlzələ olub
20:04
Zığ şosesində iki zolaqda sürət həddi endirilib
19:21
Azərbaycanda zəlzələ olub -
YENİLƏNİB
18:47
Beynəlxalq axtarışda olan 5 nəfər Rusiyadan Azərbaycana ekstradisiya edilib
18:31
86 nömrəli məktəbdə Ulu Öndərin 101 illiyi qeyd edilib
18:08
10 may Azərbaycanda bir xalq bayramına çevrilib -
Vilayət Quliyev
18:00
"Araz-Naxçıvan" "Turan Tovuz"a qarşı
17:57
Afterşoklar ola bilər
17:46
Zelenski tərəfdaş ölkələri silahlanma vədlərini yerinə yetirməyə çağırıb
17:23
Gürcüstan Aİ ilə bağlı xarici siyasətini dəyişməyəcək
17:10
Rəfahda genişmiqyaslı əməliyyat planında qərarlıyıq
17:00
"Araz-Naxçıvan" - "Turan-Tovuz":
Heyətlər
16:57
Dibala ən yaxşı seçildi
16:44
“Xarıbülbül” festivalına ICESCO-ya üzv ölkələr də qatılıb
16:33
Milli Məclis Parlamentlərarası İttifaq ilə birgə iclas keçirə bilər
16:28
Rusiyanın Baş nazirinin 10 müavini olacaq
16:25
Şuşada “Xarıbülbül” festivalı başlayıb, Prezident və birinci xanım açılışda iştirak ediblər -
YENİLƏNİB 2
16:15
Güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək
16:07
Azərbaycanda ekoloji təmiz nəqliyyat vasitələrinin maliyyələşdirilməsinə lizinq mexanizmi tətbiqi edilə bilər
16:00
“Real” - “Bavariya” oyunundakı qərarı Martsinyaka baha başa gəldi
15:56
Azərbaycan cüdoçuları Avropa Kata turnirində bürünc medal qazanıblar
15:46
Fransadakı AES-in inzibati binasında baş verən yanğın söndürülüb
15:40
"Napoli" Xviçanın maaşını 6 dəfə artırır
15:34
Donetsk və Luqanska raket zərbələri endirilib, 9 nəfər ölüb
15:28
Heydər Əliyev Fondu qısa vaxt ərzində əldə etdiyi nailiyyətlərə görə təbrikəlayiqdir
15:24
Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin 25 illik yubileyi TÜRKSOY-un baş ofisində qeyd olunub
Son xəbərlərin davamı »
Hüseyn Cavid yaradıcılığında qadın problemi
Yazar
Oxunub:
5606
dəfə
a
-
A
+
29.11.12 11:30
Sevinc Əsədova
Qərb
Universitetinin
magistri
Sosial
mədəni
düşüncədə
qadın
problemləri
bütün
dövrlərdə
mövcüd
olmuş
,
cəmiyyətin
həyatında
çox
mühim
əhəmiyyət
kəsb
etmişdir
.
Həmin
problemlər
XIX
və
XX
əsrlərdə
Azərbaycan
ziyalılarının
,
yazıçı
və
şairlərin
marağını
çəkmiş
və
onlar
qadın
azadlığı
uğrunda
ardıcıl
mübarizə
aparmışlar
.
Belə
yaradıcı
insanlardan
biri
də
Azərbaycanın
dahi
şairi
və
mütəffəkiri
Hüseyn
Caviddir
.
H
.
Cavidin
yaradıcılığında
qadın
problemi
,
ailədə
və
cəmiyyətdə
qadına
münasibət
,
qadının
yeri
və
rolu
məsələsi
də
mühüm
yer
tutur
.
Demək
olar
ki
,
Cavidin
elə
bir
əsəri
yoxdur
ki
,
orada
qadınla
bağlı
bu
və
ya
digər
məsələyə
toxunulmasın
.
İyirmi
iki
pyes
və
yüzlərlə
poema
və
şeirlərin
yaradıcısı
olan
H
.
Cavidin
əsərlərinin
bir
çoxu
qadın
adı
ilə
adlandırılmışdır
. (“
Afət
”, “
Maral
”, “
Şeyda
”, “
Şəhla
”
və
s
.).
Sənətkar
“
Şərq
qadını
”
şeirində
qadınının
cəmiyyətdə
durumunu
heç
də
ürək
açan
olmadığını
dilə
gətirir
.
Şeirin
elə
girişində
bu
qadını
belə
təqdim
edilir
: “
Mən
nə
idim
?
Şərqin
əzilmiş
qadını
! (
Biraz
sükut
...)
Mən
nə
idim
?
Uf
,
onu
heç
sormayınız
!
Varlığım
bir
quru
heç
”.
“
Varlığı
heç
olan
”
bu
qadın
gözəldir
.
Cəmiyyət
həyatında
yeri
məhdud
olsa
da
,
seksual
obyekt
olaraq
diqqət
mərkəzində
durur
: “
Vardı
bir
çox
tapınanlar
da
mana
,
Çünki
pək
dilbər
idim
”-
deyir
.
Qadının
doğulduğu
gündən
elə
tarixin
,
zəmanənin
əsiri
olduğunu
bildirən
şair
qeyd
edir
ki
,
qadın
elə
anadan
olandan
gün
görmür
,
hər
zaman
əzab
,
əziyyətlərə
dözməli
olur
.
Özü
istəmədən
məcbur
onu
çirkləndirə
bilərlər
.
Keçmişin
ən
qaba
,
ən
vicdansız
Kirli
dırnaqları
qəhr
etdi
məni
.
Görmədim
gün
işığı
;
Doğduğum
gündən
—
əvət
—
tarixin
Paslı
zəncirləri
inlətdi
məni
.
Cavid
feodal
əxlaqının
,
şəriət
qanunlarının
köhnəlmiş
adət
və
ənənələrin
möhkəm
kök
saldığı
cəmiyyətdə
,
öz
acı
həyatını
yaşayan
və
bu
ümidsiz
həyatdan
xilas
yolunu
yalnız
ölümdə
axtaran
zavallı
qadınları
yaddan
çıxarmır
,
onları
mülkədar
dini
əxlaqının
qurbanları
sayır
.
Bu
qadın
obrazları
vasitəsilə
Cavid
,
qadına
vəhşi
münasibətin
məişətdə
və
cəmiyyətdə
nə
qədər
dərin
kök
saldığını
göstərir
,
buna
öz
nifrətini
və
etirazını
bildirir
.
Hər
tərəfdən
qara
bir
mövhumat
Pərdələr
çəkdi
həmən
gözlərimə
...
Qoparırkən
fəryad
,
Etdi
qanunilə
din
istehza
Mənim
öksüzcə
qırıq
sözlərimə
.
Lakin
şeirin
sonunda
şair
o
qaranlıq
günlərin
arxada
qaldığını
şərq
qadınının
azadlığına
nail
olduğunu
bildirir
,
İmdi
lakin
o
tikənlərdən
uzaq
Gülərək
,
oynayaraq
,
Yaşamaq
zövqünü
duymaqdayım
ancaq
,
ancaq
...
Yox
,
mən
artıq
sürünən
heç
deyilim
,
Parçalanmış
da
qaranlıqdan
hörülmüş
kəfənim
,
Qeyd
etmək
lazımdır
ki
,
Hüseyn
Cavidin
qadın
məsələsinə
münasibəti
,
onun
qadın
haqqında
görüşləri
həmişə
eyni
olmamışdır
və
onlar
zaman
keçdikcə
müəyyən
dəyişikliklərə
uğramışlar
.
Yaradıcılığının
ilk
dövrlərində
qadını
əsasən
zəif
,
gücsüz
,
alçaldılan
,
təhqir
olunan
bir
məxluq
kimi
göstərən
Cavid
,
yaradıcılığının
sonrakı
dövrlərində
,
qadını
öz
hüquqları
uğrunda
mübarizəyə
qadir
olan
bir
insan
kimi
səciyyələndirir
.
Məsələn
,
yaradıcılığının
ilk
dövrünə
aid
olan
, “
Bir
qızın
fəryadı
”, “
Vərəmli
qız
”
və
s
.
əsərlərində
,
şair
qadını
yazıq
,
bədbəxt
,
fiziki
və
mənəvi
əzab
və
iztirablar
altında
inləyən
bir
məxluq
kimi
təsvir
edir
.
Lakin
müəyyən
vaxt
keçdikdən
sonra
Cavidin
bu
məsələyə
münasibəti
müəyyənləşir
və
konkret
şəkil
alır
.
Məşhur
“
Qadın
”
şeirində
o
artıq
qadının
acı
taleyini
təsvir
etməklə
,
ona
mərhəmət
hissi
ifadə
etməklə
,
onun
iniltilərini
eşitməklə
kifayətlənmir
,
onun
cəmiyyətdə
və
ailədə
rolu
məsələsini
ön
plana
çəkir
,
diqqəti
bu
məsələyə
yönəldir
.
Qadın
onun
nəzərində
yeni
nəslin
tərbiyəçisi
,
insanlığın
anasıdır
.
O
yalnız
öz
övladlarının
deyil
,
bütün
millətin
anasıdır
.
Bunu
isə
“
Qadın
!
ey
möhtərəm
ənisi
bəşər
!
Sənsiz
öksüz
qalırdı
çinsi
bəşər
”.
Cavid
eyni
zamanda
qadının
təhsil
almasını
,
onun
savadlı
olması
istəyir
.
Bunu
“
Qız
məktəbində
”
adlı
şeirində
qələmə
alan
sənətkar
həmçinin
qadınları
sadə
olmağa
çağırır
.
Onları
qızıl
,
bəzəkdən
xilas
olmağa
,
savadlı
olmağa
səsləyir
.
Qadının
sərvətinin
onun
mənəvi
təmizliyi
olduğunu
bildirir
.
–
Quzum
,
yavrum
!
Adın
nədir
?
–
Gülbahar
.
–
Peki
,
sənin
anan
,
baban
varmı
?
–
Var
.
–
Nasıl
,
zənginmidir
baban
?
–
Evet
,
zəngin
,
bəyzadə
...
–
Öyle
ise
,
geydiyin
geyim
neyçin
böyle
sade
?
Bununla
yanaşı
,
Cavid
insanları
bir
-
birini
sevməyə
çağırır
.
O
,
bildirir
ki
,
Allahı
sevməklə
yanaşı
,
onun
yaratdıqlarını
,
bəndələrini
də
sevməlisən
.
–
Çox
doğrusöz
...
Bu
dünyada
sənin
ən
çox
sevdiyin
Kimdir
,
quzum
,
söylərmisən
?
—
Ən
çox
sevdiyim
ilkin
O
Allah
ki
,
yeri
-
göyü
,
insanları
xəlq
eylər
.
—
Sonra
kimlər
?
—
Sonra
onun
göndərdiyi
elçilər
.
—
Başqa
sevdiklərin
nasıl
,
yoxmu
?
—
Var
...
—
Kimdir
onlar
?
Anam
,
babam
,
müəlliməm
,
birdə
bütün
insanlar
...
Burada
H
.
Cavidin
qəlbini
iftixarla
dolduran
Azərbaycan
qızlarının
oxuması
və
gələcək
anaların
cəmiyyətdə
öz
layiqli
yerlərini
tutacağına
bəslədiyi
inamdır
.
Bizi Facebookda izləyin
Müəllifin digər yazıları
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
Kriminal
Mədəniyyət
İdman
Şou-biznes
Ədəbiyyat
Çap versiyası
© 2012-2024 525.AZ Müəllif hüquqları qorunur.
Sayt Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera və Internet Explorer ver. 7.x ilə tam dəstəklənir. Məlumatdan
istifadə etdikdə istinad mütləqdir.