İkinci Dünya müharibəsi qəhrəmanı 100 yaşında
“525-ci qəzet”in 9 may sayında nələr var? - ANONS
Azərbaycanlı generalın Sankt-Peterburqa və Varşavaya səfəri
Aktrisanın şirin-acı həyat hekayəti - Telman Orucov yazır
Haqqımızda
|
Əlaqə
|
Mobil versiya
|
Köhnə 525
|
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
COP29
Mədəniyyət
İdman
Dünya
Qarabağ
Ədəbiyyat
Digər
Şəhidlər-qazilər
"525" - 30
Ədəbi köşk: Nə var, nə yox?
Müsahibə
Region
Rəsmi
Şou-biznes
525-ci qəzetə yubiley təbrikləri
"525" - 25
Faydalı
Media
Turizm
Maraqlı
Təhsil
Texnologiya
Son xəbərlər
9 May 2024
20:26
Azərbaycan güləşçisi Paris-2024-ə vəsiqə qazandı
19:36
Baqrat Qalstanyan Paşinyana istefaya getmək üçün bir saat vaxt verib
18:48
Ombudsman Cenevrədə beynəlxalq təşkilatın sessiyasında iştirak edib
18:28
2-ci liqanın oyunları eyni gündə, eyni saatda
18:00
Qvardiola, Klopp, Arteta...
17:51
Azərbaycan bu il Türkiyədən 695 milyon ABŞ dollarlıq mal alıb
17:43
Azərbaycanın NATO-dakı missiyasının üzvləri İkinci Dünya müharibəsində həlak olan azərbaycanlıları anıblar
17:30
"Avropa yenidən təkcə Ukrayna xalqının deyil, bir çox başqa xalqların taleyinin həll olunduğu döyüş meydanına çevrilib " -
Zelenski
17:21
"Anadolu Ankası - 2024" təlimi davam edir
17:09
Ərdoğan Rusiya və Ukraynanı danışıqları bərpa etməyə çağırıb
17:00
Azərbaycanda Türkiyə və Gürcüstanın iştirakı ilə birgə hərbi təlimlər keçiriləcək
16:53
Xorvatiya millisinin üzvü Avro-2024-ü buraxacaq
16:47
Türkiyə İsraillə ticarət əlaqələrinin bərpası üçün şərtlərini açıqlayıb
16:35
Müdafiə Nazirliyinin şəxsi heyəti İkinci Dünya müharibəsində həlak olanların xatirəsini yad ediblər
16:22
Zelenski Zalujnını Britaniyaya səfir təyin edib
16:18
İngiltərədə mövsümün ən yaxşı baş məşqçisi adına namizədlər bəlli olub
16:09
"Barselona" futbolçusuna yarım milyon avro qiymət qoydu
16:00
Malıbəylidə insana məxsus sümük fraqmentləri aşkar edilib
15:53
Rusiya hərbçiləri və sərhədçiləri Ermənistanın Türkiyə və İranla sərhədində qalacaq
15:41
Gədəbəydə “Yaşıl marafon" keçirilib
15:30
Benzia gələcək karyerası ilə bağlı hansı qərarı verib?
15:23
Bolqarıstan Cənubi Qafqazda sabitlik və təhlükəsizliyi təşviq edir
15:10
"Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı"nın 2 idarəsi birləşir
14:59
Erməni tərəfinin xahişi ilə Rusiya sərhədçiləri Ermənistan-Türkiyə, Ermənistan-İran sərhədində qalacaq
14:40
Türkiyə İraqın şimalında müntəzəm əməliyyatlara başlayıb
14:36
İkinci Dünya savaşında həlak olan Aşıq İdris
14:25
Azərbaycan millisinin Qızıl Avropa Liqası üçün yekun heyəti açıqlandı
14:16
Fransanın Azərbaycana qarşı iddiaları Ermənistana silah satışına haqq qazandırmaq üçündür
14:05
"Bavariya"nın direktorundan sərt sözlər
14:00
Qərbi Azərbaycan İcması Fransanın Ermənistandakı səfirinin destruktiv mövqeyinə qarşı bəyanat yayıb
14:00
Bakı kənd və qəsəbələri arasında ll minifutbol turnirinin qalibi bəlli olub
13:54
Lənkəranda əməliyyat keçirilib -
22 kiloqram narkotik aşkar olunub
13:48
Rusiya Liberal Demokrat Partiyasının lideri: "Heydər Əliyev bugünkü Azərbaycanı yaradıb"
13:35
Türkiyə COP29-da iqlim dəyişikliyi ilə bağlı "yol xəritəsi"ni açıqlayacaq
13:29
"Mədəniyyət və təhsil sahəsində əməkdaşlıq həm Azərbaycana, həm də Britaniyaya fayda verir" -
Səfir
13:23
Ermənistanda Azərbaycanla sərhədin delimitasiyasına etiraz edənlərə qarşı cinayət təqibi başladılıb
13:17
Sabah hava necə olacaq?
13:02
Türkiyədə FETÖ-yə qarşı əməliyyat keçirilib -
yeddi polis saxlanılıb
12:54
Azərbaycanda institusional investorların məlumat bazası yaradılacaq
12:46
Azərbaycan millisinin Qızıl Avropa Liqası üçün yekun heyəti açıqlanıb
12:33
Sabah Bakının bir sıra yollarında hərəkət məhdudlaşdırılacaq
12:25
Nyu-York birjasında təbii qaz bahalaşıb
12:19
Azərbaycana əczaçılıq məhsullarının idxalı 36 faizdən çox azalıb
12:11
Azərbaycan nümayəndə heyəti BMT-nin Vətəndaş Cəmiyyəti Konfransında iştirak edib
12:00
"ABŞ şirkətləri Azərbaycanın bərpa olunan enerji sektorunda iştirak etməkdə maraqlıdır" -
Mark Libby
11:52
DİN-in əməkdaşları Ulu Öndərin anadan olmasının ildönümü ilə əlaqədar ağacəkmə aksiyası keçirib
11:44
İcra başçısının müavini vəfat edib
11:36
Qızıl cüzi ucuzlaşıb, gümüş isə bahalaşıb
11:32
Bir qrup incəsənət xadiminə Prezident mükafatları veriləcək -
SƏRƏNCAM
11:27
İlham Əliyev bir qrup mədəniyyət xadiminə Prezident təqaüdünün verilməsi barədə sərəncam imzalayıb
11:20
Azərbaycanda dövlət müəssisələrinin istiqrazlarının artım potensialı qiymətləndirilib
11:13
Türkiyə Avropa İttifaqına üzv olmaq əzmini qoruyur -
XİN
11:01
Sumqayıtda mənzildən meyit tapılıb
10:52
Dünya bazarlarında neft bahalaşıb
10:45
İkinci Dünya müharibəsi qəhrəmanı 100 yaşında
10:34
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva faşizm üzərində Qələbə uğrunda həlak olan azərbaycanlıların xatirəsini ehtiramla anıblar
10:29
İkinci Dünya müharibəsi ilə bağlı Sərəncamda nəzərdə tutulan birdəfəlik maddi yardım ödənilib
10:18
Azərbaycan nefti bahalaşıb
10:06
Ötən gün vətəndaşlardan dörd silah götürülüb
09:57
İsrail XİN-in siyasi direktoru Həzi Aslanovun abidəsini ziyarət edib
09:48
Onlayn alış-veriş edənlərə qarşı dələduzluq etməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
09:40
Azərbaycan və Türkiyənin BMT-dəki nümayəndələri ikitərəfli münasibətləri müzakirə ediblər
09:31
Xarici İşlər Nazirliyi Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib
09:24
Qazaxda narkotik yetişdirməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
09:13
Moskvada Heydər Əliyevin anadan olmasının 101-ci ildönümünə həsr olunmuş xatirə gecəsi keçirilib
09:05
Mehriban Əliyeva Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib
8 May 2024
23:58
“525-ci qəzet”in 9 may sayında nələr var? -
ANONS
23:27
Alman generalın istintaqı dayandırıldı
23:18
Misir mediası: Qəzzada atəşkəslə bağlı danışıqlar bu gün başa çatıb
22:45
Hikmət Hacıyev BMT Baş katibinin köməkçisi ilə görüşüb
Son xəbərlərin davamı »
İstəyimiz – Ay işığı
Yazar
Oxunub:
2610
dəfə
a
-
A
+
26.11.12 10:45
Fərid HÜSEYN
KAMAL
ABDULLANIN
“
LABİRİNT
”
HEKAYƏLƏR
KİTABI
HAQQINDA
Kamal
Abdullanın
“
Labirint
”
adlı
kitabındakı
hekayələr
,
doğrudan
da
,
adamı
labirintə
,
çıxılmazlığa
salır
.
Ağlın
,
mifin
və
qəlbin
gücü
ilə
yazılmış
hekayələrdən
“
Labirint
”
hekayələr
silsiləsinə
–
həyatla
,
düşüncəylə
,
ürəklə
yazılmış
hekayələrə
,
daha
sonrasa
“
Bilgə
əhvalatları
”
silsiləsinə
vardıqca
başa
düşürsən
ki
,
doğrudan
da
,
labirintdəsən
,
heç
yana
,
heç
yönə
çıxışın
yoxdur
.
Onda
,
bəs
bu
labirint
nədir
?
Yoldur
,
hər
təzə
yola
çıxış
tapa
-
tapa
uzaqlaşdıqca
,
sonu
tapmaq
eşqin
,
əvvəli
itirmək
əzabınla
hesablaşmalı
olur
.
Hər
təzə
yolun
tapılışının
bəxş
etdiyi
sevinc
,
itirdiyin
yolların
(
ömrün
)
ağrısına
bəs
edirmi
,
vallah
bunu
,
məncə
,
yazıçı
da
bilməz
?
Nəyə
görə
K
.
Abdulla
qələmini
sınadığı
bütün
janrlarda
uğurlu
əsərlər
yaza
bilir
?
Kamal
müəllimin
bütün
bədii
əsərlərini
oxumuş
bir
adam
kimi
bu
sual
məni
düşündürdü
.
Qənaətim
budur
ki
,
o
,
hansı
mövzuda
yazırsa
-
yazsın
toxunduğu
məsələni
göstərmək
yox
,
çözmək
,
əl
atıb
nüvəsindən
“
niyəsini
”
çıxarmaqla
məşğuldur
.
Onu
antik
insandan
,
bu
gün
öz
bağında
, “
köhnə
məhlə
”
sində
oturub
nərdtaxta
oynayan
,
ömrün
uzaqlığına
baxan
sadə
insan
da
düşündürür
.
Və
bu
məsələləri
çözmək
onu
heç
də
aparıb
“
ağ
günə
çıxarmır
”,
əksinə
labirintə
salır
.
Kamal
müəllimin
labrinti
Ernest
Heminqueyin
labirintini
deyil
,
o
hər
yolun
sonuna
təzə
çıxış
tapır
.
Nə
də
Kafkanın
K
-
sı
kimi
nə
“
Qəsr
”
çıxılmazlığında
,
nə
də
təcridxana
(“
Məhkəmə
”)
yolsuzluğunda
qalmır
,
həmin
labirintdə
çıxışsızlığın
da
yolu
var
.
K
.
Abdulla
insanın
,
hadisənin
mahiyyətinə
birbaşa
enmir
,
hesablaşma
sərgiləmir
,
o
insana
“
ha
yavaş
-
yavaş
,
ha
yavaş
-
yavaş
”
çatmağa
çalışır
.
“
Labirint
”
strukturu
Sizə
elə
gəlməsin
ki
,
K
.
Abdulla
digər
həmkarları
kimi
“
Labirint
”
adlı
hekayəsinin
adını
kitaba
verib
.
Üç
hissədən
ibarət
kitab
– (“
Hekayələr
” (
Bakı
, 2009)
kitabından
, “
Labirint
”
silsiləsindən
və
“
Bilgə
əhvalatları
”
silsiləsindən
)
öz
-
özlüyündə
bir
labirint
effekti
yaradır
.
“
Dəvə
yağışı
”, “
Parisin
seçimi
”, “
Son
gəliş
”, “
Çəngəl
çiçəyi
”, “
Adaşlar
”
adlı
hekayələr
daxil
edilmiş
hissə
ağlın
,
elmin
,
düşüncələrin
və
düşündüklərinin
nəticəsindən
doğan
mənzərələrdir
.
Elm
və
ağıl
.
“
Ay
işığı
”, “
Kamera
teatrı
”,
“
Üçrəng
pişik
balası
”, “
Bir
yay
axşamı
”, “
Sirri
-
Zəmanə
”, “
Labirint
”, “
Pəncərə
”
və
“
Bir
sevgi
hekayəti
”
adlı
hekayələrdəsə
daha
çox
həyatla
bağlı
məsələlər
çözülür
.
Həyat
.
“
Qədiməli
kişi
və
onun
bülbülü
”, “
Köhnə
məhlə
”, “
Tumsuz
nar
”, “
Uca
qaya
başında
”
adlı
hekayələrsə
xatirələr
,
xatırlamalarla
nəql
olunur
.
Xatirələr
.
Elm
və
ağıl
,
həyat
,
xatirələr
.
Normal
təhsilli
,
həyat
şəraiti
olan
bir
insanın
bütün
həyatı
bu
üç
çıxılmazlıqlardan
,
labirintdən
ibarət
deyilmi
?
Kitabın
xatırlamalarla
şərh
olunan
“
Bilgə
əhvalatları
”
silsiləsiylə
sona
çatması
heç
də
elə
-
belə
deyil
.
Bəyəm
insan
öz
xatirələrinin
labirintində
deyilmi
?
Nəyə
görə
uzun
ömür
yaşayan
insanlar
daim
keçmişdən
danışırlar
?
Çünki
keçmişləri
gələcəklərindən
böyükdür
.
Ona
görə
də
insan
yaşadıqlarının
–
xatirələrindən
qaça
,
uzaqlaşa
bilmir
.
Bu
effekti
duymaq
üçünsə
kitabı
tam
oxumaq
lazımdır
.
Kitab
bu
yolla
həm
də
yeni
struktur
təqdim
edir
.
Orxan
Pamuk
“
Mənzərədən
parçalar
”
kitabında
yazır
: “
Mən
hələ
ilk
romanım
“
Cövdət
bəy
və
oğulları
”
yazarkən
Pamuku
oxuya
biləcək
oxucular
yetişdirmək
haqqında
düşünürdüm
,
çünki
indi
də
türkcəm
bir
az
problemli
görünür
,
Türkiyədə
hələ
də
yazı
dilim
mübahisə
mövzusu
olaraq
qalır
”.
K
.
Abdulla
yeni
dil
üsulu
təqdim
edir
,
bunu
bəzən
də
bilərəkdən
edir
,
bəzən
də
obrazların
dili
tələb
edir
.
Nəticədə
yazıçının
öz
oxucuları
–
K
.
Abdullanın
əsərlərini
oxuya
bilənlər
–
yaranır
.
Məncə
,
həmin
oxucular
əlini
gözünün
üstünə
qoyub
dilin
daha
uzaq
sərhədlərini
görür
.
Amma
uzağı
görməyənlər
,
Azərbaycan
dilini
qulağının
və
gözünün
alışqanlığı
ilə
sevənlər
üçün
bütün
bu
şahmat
gedişləri
qədər
ağıllı
dil
gedişləri
qüsur
və
oyun
təsiri
bağışlayır
.
“
Ay
işığı
”
hekayəsi
“
Ay
işığı
”
K
.
Abdullanın
hekayələri
içində
ən
çox
sevdiyim
və
öz
ruhuma
ən
doğma
bildiyim
hekayədir
.
Ona
görə
yalnız
bu
hekayə
haqqında
yazmaq
istədim
.
Qısaca
sujeti
nəql
edim
,
Əşrəf
bazarda
çalışır
,
qardaşının
oxuması
üçün
əlindən
gələni
əsirgəmir
.
Əşrəf
qohum
-
əqrəbalarını
,
nəsillərini
yaxşı
tanıyır
,
sinə
-
dəftərdir
və
ailələrinin
keçmişini
yaxşı
bilir
.
Əşrəfin
atasının
xalası
Arifə
,
bacısı
oğlu
Alının
köhnə
sevgilisi
Pərini
almaq
eşqinə
düşdüyünü
biləndə
belə
bir
yalan
uydurur
: –
o
gecə
sən
toyamı
getmişdin
,
səhərə
yaxın
qayıdıb
gəldin
ha
,
mən
bax
,
bu
gözlərimlə
bunları
samanlıqdan
çıxan
gördüm
. ...
Ay
işığı
qəşəngcə
düşmüşdü
bunların
üstünə
,
kölgələri
də
həyətin
tufarıyla
əyilə
-
əyilə
gedirdi
,
amma
ətraf
zülmət
qaranlıq
idi
...
Alı
gəncliyində
Pərini
sevib
,
amma
Belorusiyada
hərbi
xidməti
bitirib
qayıdanda
rəsmi
arvadı
,
yəni
Əşrəfin
anası
ilə
qayıdıb
.
Alının
yolunu
gözləyən
Pəri
isə
bəxtindən
küsərək
ərə
getməyib
.
Alının
arvadı
öləndən
sonra
Pərini
alır
,
amma
bu
çox
gec
baş
tutur
.
Belə
ki
,
Arifə
xala
ölüm
ayağında
yalan
danışdığını
etiraf
edir
.
Əbdürrəhim
bəy
Haqverdiyevin
“
Ayın
şahidliyi
”
hekayəsində
Ay
həqiqətin
açılmasına
xidmət
edirsə
, “
Ay
işığı
”
hekayəsində
gizlinlərin
daha
dərində
saxlanmasını
reallaşdırır
.
Qəribədir
,
Alı
illərdi
tanıdığı
Pərinin
paklığına
yox
,
Ayın
vasitəsilə
uydurulmuş
yalana
inanır
: “
Ay
işığı
qəşəngcə
düşmüşdü
bunların
üstünə
”.
Həmişə
təmizlik
rəmzi
kimi
xarakterizə
olunan
Ay
bu
hekayədə
xudbinliyin
vasitəçisinə
çevrilir
.
Ay
əsatirlərdə
qadın
simvolu
olduğundan
,
sanki
rəqib
kimi
,
Pəriyə
öz
sevgisinə
çatmaqda
mane
olur
.
Hekayədə
maraqlı
bir
məqam
da
var
.
Təhkiyəçi
hekayənin
baş
qəhrəmanı
olsa
da
,
oxucu
heç
bir
savadı
olmayan
Əşrəfi
dominant
sayır
.
Çünki
hadisələri
nəql
edən
oxumuş
,
savadlı
olsa
da
,
hekayənin
süjeti
gününü
bazarda
keçirən
Əşrəfin
danışdıqlarından
ibarətdir
.
Yəni
,
baş
rolda
olan
heç
də
həmişə
qəhrəman
demək
deyil
.
Bu
“
Ay
işığı
”
hekayəsindəki
görümlülük
,
göstərmək
dinamikası
mənə
Bethoven
“
Ay
işığı
”
sonatasının
yaranması
haqqındakı
məlum
-
məşhur
məsələni
xatırlatdı
.
Bir
gün
Bethoven
dostu
ilə
Viyana
küçələrində
gəzərkən
piano
səsi
eşidir
.
Dostuna
deyir
ki
,
ifa
edən
kimdirsə
peşəkardır
.
Gedib
evin
qapısını
döyür
və
ifa
edəni
görmək
istədiyini
bildirir
.
Gələnin
kimliyini
biləndə
heyrətlənirlər
.
Bethoveni
musiqi
ifa
olunan
otağa
aparırlar
.
Bethoven
ifaçının
kor
olduğunu
biləndə
xahiş
edir
ki
,
ondan
ehtiyacı
olan
bir
şeyi
istəsin
,
çünki
ciddi
-
cəhdlə
qıza
kömək
etmək
niyyətindədir
.
Qızın
istəyi
isə
dahiyanə
əsərin
yaradılmasına
qığılcım
olur
:
–
Mən
koram
,
mənə
ay
işığını
başa
sala
bilərsizmi
?
Bethoven
“
Ay
işığı
”
adlı
dahiyanə
əsərini
elə
ifadə
edir
ki
,
kor
qızın
beynində
Ayın
təsəvvürü
formalaşır
və
sonralar
qız
Ayın
formasının
necə
ola
biləcəyini
,
necə
işıq
saçdığını
tam
dəqiqliyi
ilə
yaxın
adamlara
danışanda
,
insanlar
dəhşətə
gəlir
.
Şişirtmədən
deyə
bilərəm
,
bu
hekayədə
olub
-
bitənlər
insanın
gözünün
qarşısında
birəbir
canlanır
və
maraqlıdır
ki
,
hadisələr
sənə
real
təsir
bağışlayır
.
Kitabı
yerə
qoyandan
sonra
əsər
oxumaq
təsirindən
daha
çox
,
sənə
yerli
-
yataqlı
danışılmış
hadisə
təsirində
olursan
.
Hətta
bu
dərəcədə
öz
mənzərəsi
olan
hekayətdir
.
Elə
hekayətlər
var
,
onların
mənzərələri
yoxdu
,
oxuyursan
,
oxuya
-
oxuya
əlində
sadəcə
kitab
olduğunu
hiss
edirsən
,
elə
hekayətlər
də
var
ki
,
öz
mənzərəsi
ilə
səni
hadisələrin
içinə
salır
,
obrazlarla
ünsiyyətini
qurur
.
Əşrəf
,
Arifə
,
Pəri
,
Alı
bu
dəqiqə
də
mənim
üçün
məlum
adamlardılar
artıq
.
Şükür
,
Bethovenin
kömək
etdiyi
qız
kimi
kor
deyiləm
,
amma
istəyim
də
kor
deyil
: “
Kamal
müəllim
,
yeni
“
Ay
işığı
”
danışın
”.
Bizi İnstagramda izləyin
Müəllifin digər yazıları
Yaddaş ağrılarının toplusu - Fərid Hüseyn yazır
10.04.22
...Yalvarıram, Tanrım, mənə səni doyunca düşünməyə bir gün saxla... - Fərid Hüseynin şeirləri
01.11.21
Tarixin qumar masası - Fərid Hüseynin şeirləri
15.03.21
“Bərpaçı” – gizli səslə yazılmış roman
14.04.14
"Gecə düşüncələri"ndə gördüyüm Anar
14.03.14
Yusif Səmədoğlunun gülüşü
11.03.14
Təbir caizsə (esselər silsiləsi)
28.10.13
Təbir caizsə (esselər silsiləsi)
21.10.13
Giliz kimi gəzərgi (esselər silsiləsi)- davamı
02.09.13
Giliz kimi gəzərgi (esselər silsiləsi)- davamı
26.08.13
Giliz kimi gəzərgi (esselər silsiləsi) - davamı
19.08.13
Giliz kimi gəzərgi (esselər silsiləsi)
10.08.13
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
Kriminal
Mədəniyyət
İdman
Şou-biznes
Ədəbiyyat
Çap versiyası
© 2012-2024 525.AZ Müəllif hüquqları qorunur.
Sayt Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera və Internet Explorer ver. 7.x ilə tam dəstəklənir. Məlumatdan
istifadə etdikdə istinad mütləqdir.